[Contents] OPISDESCRIPTION OPCJEOPTIONS OpisOverview Obsługa myszyMouse Support KlawiszeKeys Klawisze różneMiscellaneous Keys Panel KatalogówDirectory Panels Linia PowłokiShell Command Line Podstawowe klawisze ruchuGeneral Movement Keys Linia wejściowa klawiszyInput Line Keys Linia menuMenu Bar Lewe i prawe menuLeft and Right Menus Tryby wyświetlania (Listing modes)Listing Mode... Porządek sortowania (Sort order...)Sort Order... Filtry (Filter...)Filter... Odśwież (Reread)Reread Menu plików (File menu)File Menu Szybka zmiana katalogów (Quick cd) M-cQuick cd Menu komend (Command Menu)Command Menu Drzewo katalogów (Directory Tree)Directory Tree Znajdź plik (Find File)Find File Panel zewnętrznyExternal panelize HotlistHotlist Edycja rozszerzeń pliów (Extension File Edit)Extension File Edit Prace w tle (Background jobs)Background Jobs Edycja menu użytkownika (Menu File Edit)Menu File Edit Menu opcji (Options Menu)Options Menu KonfiguracjaConfiguration Wygląd (Layout)Layout Potwierdzanie (Confirmation)Confirmation Wyświetlanie znaków (Display bits)Display bits Nauka klawiszy (Learn keys)Learn keys Wirtualny system plików (Virtual FS)Virtual FS Zapisz ustawienia (Save Setup)Save Setup Wykonywanie poleceń systemu operacyjnego (Executing operating system commands)Executing operating system commands Wbudowana komenda cd (The cd internal command)The cd internal command Obsługa makr (Macro Substitution)Macro Substitution Obsługa podpowłoki (The subshell support)The subshell support ChmodChmod ChownChown Zaawansowane chown (Advanced Chown)Advanced Chown Operacje na plikach (File Operations)File Operations Maski kopiowania/przenoszenia (Mask Copy/Rename)Mask Copy/Rename Wbudowany podgląd plikówInternal File Viewer Wbudowany edytor plikówInternal File Editor DokańczanieCompletion Wirtualny system plików (Virtual File System)Virtual File System System plików FTP (FTP File System)FTP File System System plików tar (Tar File System)Tar File System Transfer plików pomiędzy systemami plików (FIle transfer over SHell filesystem)FIle transfer over SHell filesystem Sieciowe systemy plikówNetwork File System Odzyskiwanie plikówUndelete File System Polskie znakiPolskie znaki KoloryColors Specjalne ustawieniaSpecial Settings Baza danych terminali (Terminal databases)Terminal databases PLIKIFILES DOSTĘPNOŚĆAVAILABILITY ZOBACZ TAKŻESEE ALSO AUTORZYAUTHORS BŁĘDYBUGS TŁUMACZENIETŁUMACZENIE LicencjaLicense Nieoficjalne tłumaczenie licencjiLicense-pl Okna zapytaniaQueryBox Jak korzystać z pomocyHow to use help [DESCRIPTION] OPIS Midnight Commander jest przeszukiwarką katalogów/menedżerem plików dla systemów Unixopodobnych[OPTIONS] OPCJE -a Wyłącza używanie symboli graficznych przy rysowaniu ramek. -b Wymusza wyświetlanie czarno-białe. -c Wymusza wyświetlanie w kolorze, zobacz sekcję Kolory żeby zasięgnąć szerszej informacji. -C arg Używane do wybierania innego koloru, który ma być obecny w linii poleceń. Format argumentu arg jest opisany w sekcji Kolory . -d Wyłącza używanie myszy. -f Wyświetla wkompilowane ścieżki, w których Mindnight Commander szuka swoich plików. -k Resetuje "miękkie" klawisze do ich standardowych funkcji z termcap/terminfo. Użyteczne tylko przy terminalach HP, kiedy klawisze funkcyjne nie działają. -l plik Zachowuje logi z serwerów ftp do pliku plik . -P Przy zakończeniu programu, Midnight Commander wydrukuje na ekranie katalog, w którym pracowaliśmy na końcu; to w połaczeniu z funkcją napisaną poniżej pozwoli ci na przeglądanie swoich katalogów i automatyczne przejście do tego, w którym byłeś ostatnio (dziękuję Torbenowi Fjerdingstadowi i Sergeyowi za wkład w tę funkcję oraz za kod źródłowy, który wprowadzili w życie). użytkownicy basha i zsh: mc () { MC=$HOME/tmp/mc$$-"$RANDOM" /usr/bin/mc -P "$@" > "$MC" cd "`cat $MC`" rm "$MC" unset MC; } użytkownicy tcsh: alias mc 'setenv MC `/usr/bin/mc -P !*`; cd $MC; unsetenv MC' Wiem, że ta funkcja mogłaby być krótsza dla basha i zsh, ale małe cudzysłowy nie zaakceptowały by zawieszenia programu kombinacją C-z . -s Włącza tryb powolnego terminala, w którym program nie będzie rysował zbyt obciążających znaków graficznych oraz wyłączy opcję weryfikacji. -t Używane tylko jeśli kod był skompilowany przy użyciu Slanga i terminfo: powoduje, że Midnight Commander będzie używać zmiennej środowiskowej TERMCAP do pokazywania informacji terminala, zamiast informacji w systemowej bazie typów terminali. -u Wyłącza używanie równoległej powłoki (ma sens tylko jeśli Midnight Commander był kompilowany z obsługą równoległych powłok). -U Włącza użycie jednoczesnego inerpretatora poleceń (ma sens tylko jeśli Midnight Commander był zbudowany z ustawieniem powłoki w tle jako opcji dodatkowej). -v plik Włącza wbudowany podgląd w celu obejrzenia wybranego pliku plik . -V Wyświetla wersję programu. -x Wymusza włączenie trybu xterm. Używane kiedy działa się na terminalach wyposażonych w opcje xterm (dwa tryby ekranu i możliwość wysyłania myszą sygnałów wyjścia). Jeśli wybrano, pierwszy katalog używany jest do wyświetlenia w pierwszym panelu. Drugi wyświetlany jest w drugim panelu.[Overview] Opis Ekran Midnight Commandera podzielony jest na cztery części. Prawie cały obszar ekranu zajmują dwa panele. Standardowo przedostatnia od dołu linijka ekranu, przeznaczona jest do wpisywania poleceń, a ostatnia pokazuje klawisze funkcyjne. Najwyższy wiersz jest wierszem menu. Może on być niewidoczny, ale pojawia się zawsze po kliknięciu w najwyższą linię ekranu, albo po wciśnięciu klawisza F9. Midnight Commander pozwala na oglądanie dwóch paneli w tym samym czasie. Jeden z nich jest panelem aktywnym (podświetlona linia wyboru znajduje się właśnie w nim). Niemal wszystkie operacje wykonuje się na panelu aktywnym. Niektóre operacje, jak np. kopiowanie, zmiana nazwy używają jako domyślnego miejsca docelowego katalogu otwartego w panelu nieaktywnym (nie martw się, zawsze zostaniesz poproszony o potwierdzenie takiej operacji). W celu zasięgnięcia szerszych informacji zajrzyj do działów Panele katalogów , Lewe i prawe menu oraz Menu plików . Możesz wywoływać dowolne komendy systemowe po prostu wpisując je. Wszystko co piszesz pojawia się w linii poleceń i po naciśnięciu klawisza Enter zostanie wykonane przez Midnight Commandera. Przeczytaj sekcję Linia powłoki i Linia wejściowa klawiszy , żeby nauczyć się więcej na ten temat. [Mouse Support] Obsługa myszy Midnight Commander obsługuje mysz. Moduł ten jest uruchamiany wtedy kiedy korzystasz z terminala xterm (1) (działa nawet wtedy, kiedy łączysz się przez telnet albo rlogin z innym komputerem z terminala xterm) lub jeśli korzystasz z linuksa na konsoli z zainstalowanym serwerem gpm (1). Kiedy klikniesz lewym przyciskiem na panel z katalogami, plik zostanie wybrany jako aktywny; jeśli klikniesz prawym przyciskiem zostanie on zaznaczony [lub odznaczony - w zależności od jego aktualnego stanu - działanie podobne do klawisza Insert - przyp. tłumacza]. Podwójne kliknięcie w plik spowoduje wykonanie pliku, jeśli jest on wykonywalny, a jeśli rozszerzenie pliku jest rozpoznawane przez Midnight Commander'a i dostępny jest odpowiedni program, jest on uruchamiany. Możliwe jest również wykonywanie komend przypisanych klawiszom funkcyjnym przez kliknięcie w nie. Jeśli kliknięcie odbędzie się w rejonie górnej lini panelu z katalogami, zostanie on przewinięty jedną stronę wstecz. Podobnie kliknięcie na dolną ramkę przewija tekst jedną stronę do przodu. Ta opcja klikania w ramki działa również przy przeglądaniu pomocy i przy drzewie katalogów. Standardowo czas autopowtórzenia przy klikaniu myszą wynosi 400 milisekund. Tę wartość można zmienić edytując plik ~/.mc/ini i zmieniając parametr mouse_repeat_rate . Jeśli używasz Midnight Commandera z obsługą myszy, możesz "przeszczepiać" kawałki tekstów i używać standardowych zastosowań myszki (kopiowanie i wklejanie) za pomocą klawisza Shift. [Keys] Klawisze Niektóre komendy Midnight Commandera wywołuje się kombinacją klawiszy Control (czasem opisywanego jako CTRL lub CTL) lub Meta (opisywanego ALT lub nawet Compose). W tym manualu (pliku pomocy) będziemy używać następujących kombinacji: C- - znaczy: trzymając klawisz Control naciśnij . Więc C-f będzie oznaczać: trzymając Control, naciśnij f. M- - znaczy, że trzymając klawisz Meta lub alt naciskamy . Jeśli na twojej klawiaturze nie ma ani klawisza Alt ani Meta, naciśnij ESC, puść go i wtedy naciśnij [skutek ten sam, acz jednak użycie trochę mniej przyjemne i bardziej skomlikowane - przyp. tłumacza]. Wszystkie linie wprowadzające Midnight Commandera używają w przybliżeniu tych samych przypisań klawiszy co wersja GNU edytora Emacs. Jest wiele sekcji mówiących o klawiszach. Ta następująca jest najważniejsza. Sekcja Menu plikówFile Menu opisuje skróty klawiszowe do komend pojawiających się w menu plików. Ta sekcja zawiera funkcję klawiszy. Większość z tych komend wywołuje jakąś akcję przede wszystkim na jednym lub kilku wybranych plikach. Sekcja Panele katalogoweDirectory Panels opisuje klawisze, które zaznaczają plik lub pliki jako docelowe do dalszych działań (akcją jest najczęściej jedna z tych przedstawionych w menu plików). Sekcja Komendy linii poleceń wypisuje listę klawiszy, które są używane do wprowadzania lub edytowania tekstów w wierszu poleceń. Większość z nich kopiuje nazwy, i inne tego typu, z panelu katalogów do linii poleceń (żeby uniknąć ich przepisywania), lub pozwala zwiedzić historię komend linii poleceń. Klawisze linii wejściowych są używane do edytowania linii na wejściu (przy wpisywaniu). Oznacza, to że stosuje się je zarówno do linii poleceń jak do okien dialogowych. [Miscellaneous Keys] Klawisze różne Jest tu kilka klawiszy, które nie kwalifikują się do żadnej z wymienionych powyżej grup: Enter . Jeśli jest wpisany jakiś tekst w linii poleceń (na samym dole, pod panelami), to wpisana komenda jest wykonywana. Jeśli nic nie jest wpisane, i linia wyboru jest na jakimś katalogu, Midnight Commander wykonuje komendę chdir (2) (zmiana katalogu) do wybranego katalogu i odświeża zawartość panelu; jeśli linia wyboru jest na pliku wykonywalnym jest on wykonywany. I wreszcie jeśli rozszerzenie pliku zgadza się z obługiwanym przez programy zewnętrzne, które są obsługiwane prze Midnight Commandera, są one wywoływane z owym programem. C-l . Od nowa rysuje wszystkie informacje okna Midnight Commandera. C-x c . Uruchamia komendę Chmod dla aktualnego pliku lub zaznaczonych plików. C-x o . Uruchamia komendę Chown dla aktualnego pliku lub zaznaczonych plików. C-x l . Uruchamia komendę dowiązywania. C-x s . Uruchamia komendę miękkiego dowiązywania. C-x i . Zmienia aktywny panel. C-x q . Przełacza nieaktywny panel w tryb "quick view". C-x ! . Wykonuje komendę z zewnętrznego panelu. C-x h . Uruchamia komendę dodawania katalogów do hotlisty. M-! . Uruchamia komendę filtrowanego podglądu, opisanego w sekcji Podgląd . M-? . Uruchamia komendę szukania pliku. M-c . Włącza okno dialogowe quick cd (szybkiej zmiany katalogów) C-o . Jeśli program jest uruchamiany na konsoli typu Linux lub FreeBSD lub też na konsoli xterm, pokaże wyjście ostatnio wykonywanego programu. Jeśli uruchomiono Midnight Commandera na konsoli type Linux, MC używa zewnętrznego programu (cons.saver) w celu zachowywyania i odzyskiwania informacji na ekranie komputera. Jeśli użycie trybu powłoki w tle jest wkompilowane, możesz nacisnąć C-o w dowolnej chwili i zostataniesz przeniesiony z powrotem bezpośrednio do głównego okna Midnight Commandera, żeby powrócić do wykonywania aplikacji po prostu naciśnij znów C-o. Jeśli masz zawieszoną aplikację właśnie przez użycie tego triku, nie będziesz mógł "odpalać" innych programów spod Midnight Commandera dopóki nie zamkniesz zawieszonego programu. Aby dowiedzieć się czegoś na temat polskiech liter w Midnight Commanderze przeczytaj sekcję Polskie litery . [Directory Panels] Panel Katalogów Sekcja opisuje klawisze, które operują na panelu katalogów. Jeśli chcesz wiedzieć jak zmienić panele zobacz sekcję Lewe i prawe menu . Tab , C-i . Zmienia aktywny panel. Stary panel staje się w tym momencie aktywnym panelem, a aktywny staje się starym. Linia wyboru zmienia swoje położenia do aktywnego panelu. Insert , C-t . Do zaznaczania plików możesz używać klawisza Insert lub C-t. Żeby odznaczyć plik po prostu zaznacz jakiś już zaznaczony. M-g , M-r , M-j . Używane do wybierania najwyższego, środkowego i najniższego pliku w panelu. C-s , M-s . Uruchamia szukanie pliku w katalogu na podstawie jego nazwy. Kiedy szukanie jest aktywne, każde naciśnięcie klawisza doda jeden znak do poszukiwania zamiast wypisania go linii poleceń. Jeśli opcja "Show mini-status" jest włączona, szukany ciąg znaków pojawia się w linii mini-statusu. Kiedy wpisujemy znak, linia wyboru przemieszcza się do następnego pliku zaczynającego się od podanych liter. Klawisze backspace lub del mogą być używane do poprawiania błędów. Jeśli C-s zostanie naciśnięte ponownie, Midnight Commander rozpoczyna szukanie następnego pliku zaczynającego się od podanych znaków. M-t . Przełącza tryb wyświetlania do następnego możliwego. Używając tej opcji łatwo jest przejść szybko z długiego do krótkiego trybu wyświetlania jak również do tego zdefiniowanego przez użytkownika. C-\ (control-backslash). Pokazuje hotlistę katalogów i zmienia katalog do wybranego przez użytkownika. + (plus). Używane do zaznaczania grupy plików. Midnight Commander zapyta o wyrażenie opisującą grupę. Jeśli opcja Shell Patterns jest włączona, typ wyrażeń jest bardzo podobny do tego w powłoce (* dla zera i więcej znaków i ? dla jednego znaku). Jeśli zaś opcja Shell Patterns jest wyłączona, sposób zaznaczania plików jest zgodny z ustawieniami (zobacz ed (1)). Jeśli wyrażenie zaczyna się od ukośnika (/), wtedy zaznaczone zostaną katalogi zamiast plików. \ (backslash). Używaj znaków "\" do odznaczania grupy plików. Jest to przeciwieństwo klawisza plus. strzałka do góry , C-p . Przenosi linię wyboru do poprzedniej pozycji w panelu. strzałka do dołu , C-n . Przenosi linię wyboru do następnej pozycji w panelu. home , a1 , M-< . Przenosi linię wyboru do pierwszej pozycji w panelu. end , c1 , M-> . Przenosi linię wyboru do ostatniej pozycji w panelu. PageDown , C-v . Przenosi linię wyboru jedną stronę do dołu. PageUp , M-v . Przenosi linię wyboru jedną stronę do góry. M-o . Jeśli drugi panel jest zwykłym panelem wyświetlającym i w aktywnym panelu stoisz na katalogu, drugi panel będzie pokazywać zawartość akutalnego katalogu (tak jak w Emacsie kombinacja C-o). Jeśli nie stoisz na katalogu zawartością drugiego katalogu stanie się katalog o jedno piętro wyższy od aktualnego. C-PageUp , C-PageDown . Działa tylko na konsoli typu Linux: wykonuje przejście do katalogu ".." lub do aktualnie wybranego, w zależności od kombinacji. M-y . Przenosi do poprzedniego katalogu w historii, podobne do kliknięcia myszką. '<'. M-u . Przechodzi do następnego katalogu w historii, podobne do kliknięcie myszką w '>'. M-S-h , M-H . Wyświetla historię katalogów, podobne działanie do kliknięcia myszką 'v'. [Shell Command Line] Linia Powłoki Ta sekcja opisuje klawisze, które są użyteczne do efektywniejszego wpisywania podczas podawania komend powłoki. M-Enter . Kopiuje nazwę aktualniego wybranego pliku do linii poleceń. C-Enter . To samo co M-Enter, działa tylko na konsoli typu Linux. M-Tab . Wykonuje dokończenie nazw plików, komend, zmiennych, użytkowników, nazw hostów za Ciebie. C-x t , C-x C-t . Kopiuje nazwy zaznaczonych plików (lub jeśli nie ma zaznaczonych - aktywnego) w aktywnym (C-x t) lub nieaktywnym panelu (C-x C-t) do linii poleceń. C-x p , C-x C-p . Pierwsza kombinacja kopiuje pełną ścieżkę z aktywnego, a druga z nieaktywnego panelu. C-q . Komenda 'quote' (cytuj) może być używana do wpisywania do wiersza poleceń znaków, które normalnie przechwytywane są przez Commandera (tak jak znak '+'). M-p , M-n . Używaj tych klawiszy, żeby przeglądać historię komend. M-p wyświetla poprzednią, a M-n następną komendę. M-h . Wyświetla historię aktualnej linii poleceń. [General Movement Keys] Podstawowe klawisze ruchu Przeglądarka pomocy, podgląd plików i drzewo katalogów używają podobnych klawiszy do przemieszczania. Przez to akceptują dokładnie te same klawisze. Każde z nich z resztą traktują je jako swoje własne. Niektóre partie Midnight Commandera również używają tych klawiszy, więc niniejsza sekcja może być użyteczna również dla tych partii. strzałka w górę , C-p . Przechodzi jedną linię wstecz. strzałka w dół , C-n . Przechodzi jedną linię naprzód. Page Up , M-v . Przechodzi jedną stronę wstecz. Next Page , Page Down , C-v . Przechodzi jedną stronę naprzód. Home , A1 . Przechodzi do początku. End , C1 . Przechodzi na koniec. Przeglądarka pomocy i podgląd plików akceptują następujące klawisze (poza tymi opisanymi powyżej). b , C-b , C-h , Backspace , Delete . Przechodzi jedną stronę wstecz. klawisz spacji . Przechodzi jedną stronę naprzód. u , d . Przechodzi pół strony naprzód lub wstecz. g , G . Przechodzi do początku lub do końca. [Input Line Keys] Linia wejściowa klawiszy Linie wejściowe (te używane w linii komend i w oknach dialogowych), akceptują następujące klawisze: C-a . umieszcza kursor na początku linii. C-e . umieszcza kursor na końcu linii. C-b , move-left . przenosi kursor o jedną pozycję w lewo. C-f , move-right . przenosi kursor o jedną pozycję w prawo. M-f . przesuwa kursor o jedno słowo naprzód. M-b . przesuwa kursor o jedno słowo wstecz. C-h , backspace . kasuje poprzedni znak. C-d , Delete . kasuje znak w miejscu kursora (nad nim). C-@ . wstawia zaznaczenie do kasowanie (patrz następne pozycje). C-w . kopiuje tekst spomiędzy kursora i zaznaczenia do bufora i usuwa go z linii poleceń. M-w . to samo co C-w tylko, że nie usuwa tekstu z linii. C-y . wstawia spowrotem zawartość wyciętego bufora. C-k . wycina tekst od kursora do końca linii. M-p , M-n . Używaj tych klawiszy, żeby przeglądać historię komend. M-p wyświetla poprzednią, a M-n następną. M-C-h , M-Backspace . kasuje jedno słowo wstecz (poprzednie). M-Tab . Wykonuje dokończenie nazw plików, komend, zmiennych, użytkowników, nazw hostów za Ciebie. [Menu Bar] Linia menu Linia menu uaktywnia się kiedy wciskasz klawisz F9 lub kiedy klikasz myszką na najwyższy wiersz ekranu. Linia menu ma pięć podmenu: "left", "file", command", "options" i "right" (po polsku to jest "lewe", "plik", "komendy", "opcje", "prawe"). Lewe i prawe menu pozwalają ci na modyfikacje wyglądu lewego i prawego panelu katalogowego. Menu plik pozwala na wykonanie akcji na aktualnym lub zaznaczonych plikach. Menu komend mieści w sobie możliwe do wykonania akcje, które są dużo bardziej globalne i nie mają związku z aktualnym i zaznaczonymi plikami. [Left and Right Menus] Lewe i prawe menu Wygląd panelu katalogowego może zostać zmieniony poprzez menu left i right . [Listing Mode...] Tryby wyświetlania (Listing modes) Tryby wyświetlania są używane do zmienia ustawień przy wyświetlaniu. Dostępne są cztery różne tryby: Full , Brief , Long i User . Tryb "Full" pokazuje nazwę, rozmiar i czas modyfikacji pliku. Tryb "Brief" pokazuje tylko nazwę pliku i ma dwie kolumny (dzięki temu może pokazywać nawet dwa razy więcej niż inne tryby). Tryb "Long" jest podobny do wyniku polecenia ls -l . Zabiera on szerokość całego ekranu. Jeśli wybierzesz tryb "user" (użytkownika), będziesz mógł wybrać własny sposób wyświetlania. Tryb użytkownika musi zaczynać się od określenia wielkości panelu. Może to być "half" (pół) lub "full" (cały) i określa, czy ma być widoczny jeden duży panel na cały ekran czy dwa mniejsze. Po rozmiarze panelu możesz włączyć tryb dwóch kolumn panelu. Robi się to dodając liczbę "2" do tekstu formatu. Po tym wpisujesz już nazwy pól z podaniem opcjonalnej wielkości. Wszystkie możliwe pola jakich możesz użyć to: name wyświetla nazwę pliku. size wyświetla wielkość pliku. bsize jest alternatywą dla format size . Wyświetla rozmiar plików, a dla katalogów po prostu wyświetla tekst "SUB-DIR" lub "UP--DIR". type wyświetla jednoznakowy opis typu pliku. Ten znak jest taki sam co ten wyświetlany prze komendę ls z flagą -F. Wyświetlana jest gwiazdka dla plików wykonywalnych, ukośnik dla katalogów, małpa (@) dla dowiązań, znak równości dla gniazd, minus dla urządzeń niestniejących, znak plus dla urządzeń istniejących, pionową kreskę (|) dla kolejek FIFO, tyldę dla dowiązań symbolicznych, i wykrzyknik dla dowiązań wskazujących na nieistniejący plik. mark Gwiazdka jeśli plik jest zaznaczony, spacja jeśli nie jest. mtime czas ostatniej modyfikacji pliku. atime czas ostatniego dostępu do pliku. ctime czas utworzenia pliku. perm tekst reprezentujący aktualne uprawnienia do pliku. mode wartość (cyfrowa) przedstawiająca prawa do pliku. nlink liczba dowiązań do pliku. ngid GID (numeryczny). nuid UID (numeryczny). owner właściciel pliku. group grupa pliku. inode numer i-węzła pliku. Możesz również używać następujących znaków dla zmiany wyświetlania: space spacja w formacie wyświetlania. | Ten znak jest używany w celu dodania pionowej linii od formatu wyświetlania. Żeby wymusić szerokość pola, po prostu dodaj ':' a potem ilość znaków jakie chcesz żeby miało pole. Jeśli numer zaczyna się od '+', to szerokość nie może być mniejsza od podanej, jeśli program zobaczy, że jest jeszcze trochę miejsca na ekranie, rozszerzy to pole. Na przykład tryb Full wyświetla w formacie: half type name | size | mtime A format Long wyświetla w formacie: full perm space nlink space owner space group space size space mtime space name A to jest całkiem ładny tryb użytkownika: half name | size:7 | type mode:3 Panele mogą być również przestawione do następujących trybów: Info Tryb info wyświetla informację o aktualnie zaznaczonym pliku i (jeśli to możliwe) o systemie plików. Tree (drzewo) Widok drzewa jest całkiem podobny do widoku Drzewa katalogówDirectory Tree. Zobacz tę sekcję jeśli chcesz się dowiedzieć czegoś na ten temat. Quick View W tym trybie, panele zostaną przełączone w tryb zredukowanego podglądu wyświetlającego zawartość aktualnego pliku. Jeśli zaznaczysz panel (klawiszem tab lub myszką), będziesz miał dostęp do większości komend podglądu.[Sort Order...] Porządek sortowania (Sort order...) Istnieje osiem porządków sortowania. Przez: nazwę, rozszerzenie, datę modyfikacje, datę odczytu, datę zmiany, rozmiar, numeru i-węzła i niesortowane. Porządek sortowanie możesz wybrać w oknie dialogowym porządku sortowania. Możliwe jest również wybranie porządku wstecznego (od tyłu). Standardowo, katalogi są sortowane przed plikami, ale może to być zmienione przez opcję Mix all files (mieszaj wszystkie pliki) . [Filter...] Filtry (Filter...) Komenda filtra pozwala ci na podanie rozszerzenia, które musi być spełnione, żeby pliki były widoczne (na przykład *.tar.gz ). Niezależnie od filtru katalalogi i dowiązania do katalogów są zawsze pokazywane. [Reread] Odśwież (Reread) Komenda odśwież odświeża widok wszystkich plików w katalogów. Jest to użyteczne jeśli inny proces stworzył lub usunął jakiś pliki. Jeśli użyłeś panelu zewnętrznego, wszystkie informacje zostaną przywrócone do prawdziwego stanu.[File Menu] Menu plików (File menu) Midnight Commander używa klawiszy F1 - F10 jako skrótów klawiszowych do komend występujących w menu plików. Na terminalach bez funkcji klawiszowych (F1 - F10) można używać kombinacji klawisza Escape i numeru ( odpowiednio 1 dla F1, 2 dla F2 itd. ) Menu plików ma następujące komendy (skróty klawiszowe umieszczone są na dole ekranu): Pomoc (F1) Wywołuje wbudowaną przeglądarkę plików pomocy. Wewnątrz niej można używać klawisza Tab żeby przejść do następnego dowiązania, Enter żeby przejść do wybranego dowiązania. Klawisze Spacji i Backspace są używane do poruszania się naprzód i wstecz na stronach pomocy. Naciśnij klawisz F1 żeby uzyskać pełną listę dostępnych klawiszy w pomocy. Menu (F2) Wywołuje menu użytkownika. Menu użytkownika jest łatwym w użyciu narzędziem służącym do obsługi zewnętrznych programów i dodatkowych opcji Midnight Commandera. Podgląd (F3, Shift-F3) Włącza podgląd aktualnie wybranego pliku. Standardowowo wywoływany jest wbudowany podgląd plików, ale jeśli opcja "Use internal view" jest wyłączona, wywoływany jest zewnętrzny program do poglądu, wskazywany przez zmienną PAGER . Jeśli jednak zmienna PAGER nie została jeszcze zdefiniowana, wywoływana jest komenda "view". Jeśli użyjesz kombinacji klawiszy Shift-F3 , pogląd zostanie wywołany bez jakiegokolwiek formatownia pliku. Filtrowany podgląd (M-!) Ta kombinacja klawiszy oczekuje na komendę i jej argument (argumentem standardowo jest wybrany aktualnie plik), całe wyjście programu przekierowywane jest do pliku, który zostaje automatycznie wyświetlony na ekranie w trybie podglądu. Edycja (F4) Aktualnie ta komenda wywołuje edytor vi (1) lub edytor wybrany w zmiennej środowiskowej, lub wbudowany wewnętrzny edytor plików jeśli opcja use_internal_edit jest włączona. Kopiuj (F5) Włącza okno dialogowe, w którym standardowo znajduje się ścieżka do katalogu w nieaktywnym panelu, po czym kopiuje aktualny plik (lub wybrane jeśli wybrano jakiekolwiek) do katalogu, który wybraliśmy w oknie dialogowym. Podczas procesu kopiowania możesz go w każdej chwili przerwać wciskając C-c lub Esc. Żeby dowiedzieć się czegoś więcej na temat jokerów w ścieżce źródłowej (którymi najczęściej będą * lub ^\(.*\)$) i innych możliwych określeń w katalogu docelowym zobacz kategorię "Maski kopiowania/przenoszenia" Na niektórych systemach możliwe jest kopiowanie w tle, robi się to klikając na przycisk backgorund (lub naciskając kombinację M-b w oknie dialogowym). Background Jobs jest używane do kontrolowania prac w tle. Link (C-x l) Tworzy sztywne dowiązanie do aktualnego pliku. SymLink (C-x s) Tworzy symboliczne dowiązanie do aktualnego pliku. Dla tych, którzy nie wiedzą co to jest dowiązanie: tworzenie dowiązania do pliku jest tak jak kopiowanie pliku, z tym tylko, że zarówno plik źródłowy i docelowy reprezentują ten sam plik. Na przykład, jeśli edytujesz jeden z tych plików, zmiany, które czynisz pojawiają się w obu plikach. Niektórzy mówią na dowiązania aliasy lub skróty. Twarde dowiązanie wydaje się być prawdziwym plikiem. Po stworzeniu go nie ma możliwości rozróżnienia, który z plików jest oryginalny, a który jest dowiązaniem. Jest bardzo ciężko zauważyć, że wskazują one na ten sam plik. Używaj dowiązań twardych wtedy kiedy nie chcesz tego wiedzieć. Dowiązanie symboliczne jest tylko odwołaniem do oryginalnego pliku. Jeśli ten plik zostanie wyrzucony, dowiązanie stanie się bezużyteczne. Jest całkiem łatwo zauważyć, że pliki odnoszą się w gruncie rzeczy do tego samego. Midnight Commander pokazuje znak "@" przed nazwą pliku jeśli jest dowiązaniem symbolicznym do innych (poza katalogami, przed którymi pokazuje tyldę (~)). Oryginalny plik wskazywany przez dowiązanie jest pokazywany w linii mini-statusu, jeśli opcja "Show mini-status" jest włączona. Używaj dowiązań symbolicznych, jeśli chcesz unikąć problemów z rozpoznawaniem twardych dowiązań. Zmiana nazwy/przeniesienie (F6) Włącza okno dialogowe, gdzie standardowo wpisana jest nazwa katalogu w nieaktywnym panelu, i przenosi aktualnie wybrany plik (lub zaznaczone jeśli choć jeden jest zaznaczony) do katalogu wpisanego w oknie dialogowym. Podczas procesu przenoszenia możesz użyć kombinacji klawiszy C-c lub ESC, żeby przerwać operację. Po więcej szczegółów zobacz operację Kopiuj opisaną powyżej. Większość rzeczy jest całkiem podobna. Na niektórych systemach możliwe jest przenoszenie w tle, robi się to klikając na przycisk background (lub naciskając kombinację M-b w oknie dialogowym). Background Jobs jest używane do kontrolowania prac w tle. "Utwórz katalog (F7)" Włącza menu dialogowe i zakłada katalog o podanej nazwie Kasuj (F8) Kasuje aktualnie wybrany lub zaznaczone pliki w aktywnym panelu. Podczas procesu możesz nacisnąć C-C lub Esc żeby przerwać operację. [skasowane pliki nie będą jednak odzyskane - przyp. tłumacza]. Zaznacz grupę (+) Używane do zaznaczania grupy plików. Midnight Commander będzie żądał tekstu opisującego grupę plików. Jeśli opcja Shell Patterns jest włączona, tekst będzie traktowany jako globalny dla interpretatora (* oznacza zero lub więcej znaków a ? oznacza jeden znak). Jeśli opcja Shell Patterns jest wyłączona, wtedy zaznaczanie plików jest robione z zastosowaniem norm zewnętrznych (zobacz ed (1)). Żeby zaznaczyć katalogi zamiast plików, tekst musi zaczynać sie od znaku '/'. Odznacz grupę (\) Używane do odznaczania grupy plików. Jest przeciwieństwem komendy Zaznacz pliki . Wyjdź (F10, Shift-F10) Zamyka Midnight Commandera. Shift-F10 jest używany jeśli używasz "wrappera" powłoki. Shift-F10 nie przeniesie cię do katalogu, w którym byłeś ostatnio w Midnight Commanderze, zamiast tego przejdzie do katalogu, z którego uruchomiłeś program. [Quick cd] Szybka zmiana katalogów (Quick cd) M-c Ta komenda jest bardzo użyteczna, jeśli masz już pełną linię poleceń, a chcesz przejść do innego katalogu. Uruchamia ona małe okno dialogowe, w którym podajesz to co po normalnej komendzie cd po czym naciskasz Enter. Wszystkie opcje są dokładnie takie same jak we wbudowanej komendzie cd. [Command Menu] Menu komend (Command Menu) Komenda drzewo katalogów (Directory tree) pokazuje drzewo katalogów. Komenda "Find file" szuka pliku spełniającego podane warunki, natomiast komenda "Swap panels" zamienia zawartości obu paneli. Komenda "Panels on/off" pokazuje wyjście ostatniej komendy interpetatora poleceń. Działa ona tylko na terminalach typu Linux lub FreeBSD. Komenda porównywania katalogów (Compare directories) (C-x d) porównuje zawartości panelu katalogowego z drugim. Możesz potem użyc Kopiuj (F5) żeby stworzyć dwa dokładnie identyczne panele. Metoda "quick" porównuje tylko i wyłącznie rozmiary plików i ich daty. Metoda "thorough" porównuje pliki bajt po bajcie. Ta metoda działa tylko wtedy kiedy komputer obsługuje wywołanie mmap(2). Metoda "size-only" zwraca uwagę tylko na rozmiar plików. Nie ma dla niej żadnego znaczenia czy plik ma inną datę lub zawartość, liczy się tylko rozmiar. Komenda historii komend (Command history) pokazuje listę wpisanych komend. Ta, którą wybierzesz, jest kopiowana do linii poleceń. Do historii komend można mieć dostęp również przy użyciu kombinacji M-p lub M-n. Komenda hotlisty katalogów (Directory hotlist) (C-\) pozwala na zmienianie katalogów do tych najczęściej używanych dużo szybciej. Komenda panelu zewnętrznego (External panelize) pozwala na wykonywania programów zewnętrznych i ustawienia zawartości paneli na to co zwróciła wywołana komenda. Komenda edycji rozszerzeń plików (Extension file edit) pozwala na własny wybór programów, które mają być używane do wykonywania plików z podanymi rozszerzeniami. Komenda edycji pliku menu (Menu file edit) może być używana do edytowania menu użytkownika (tego, które pojawia się po naciśnięciu kombinacji F2). [Directory Tree] Drzewo katalogów (Directory Tree) Możesz wybierać katalogi z drzewa katalogów i Midnight Commander przejdzie do wybranego przez Ciebie katalogu. Są dwa sposoby wywoływania drzewa. Prawdziwa komenda drzewa katalogów jest dostępna z menu komend. Inną metodą jest wybranie drzewa z menu "lewego" bądź "prawego". Żeby nie mieć zbyt dużych opóźnień Midnight Commander skanuje tylko małą ilość katalogów (tę potrzebną w danej chwili). Jeśli jakiegoś katalogu nie widać przejdź do jego katalogu nadrzędnego i naciśnij C-r (lub F2). Możesz używać następujących klawiszy: Generalne klawisze ruchu są akceptowane. Enter . W drzewie katalogów, wychodzi z trybu drzewa i przechodzi znów do trybu zwykłego panelu. W podglądzie drzewa zmienia katalog w drugim panelu i zostaje w trybie podglądu drzewa w panelu aktywnym. C-r , F2 (Rescan). Odświeża aktualny katalog. Używane jeśli drzewo nie jest już aktualne. Nie pokazuje katalogów, które już istnieją lub pokazuje te, których już nie ma. F3 (Forget). Usuwa aktualny katalog z drzewa katalogów. Używaj tego jeśli chcesz usunąć "śmiecące" i niepotrzebne katalogi z wyświetlania. Żeby były one znów widoczne wystarczy nacisnąć F2. F4 (Static/Dynamic). Przełącza pomiędzy dynamicznym (standardowo) i statycznym trybem nawigacji. W trybie statycznym możesz używać strzałek do dołu i do góry do wybierania katalogu. Wszystkie zwiedzone katalogi są widoczne. W trybie dynamicznym możesz używać strzałek w celu wybrania równorzędnego katalogu, strzałki w lewo żeby dostać się do katalogu domowego, strzałki w prawo w celu dostania się do katalogu podrzędnego. Widoczne jest tylko najbardziej aktualne drzewo katalogów. Drzewo zmienia się więc dynamicznie podczas twojego przemieszczania. F5 (Copy). Kopiuje katalog. F6 (RenMov). Przenosi katalog. F7 (Mkdir). Tworzy nowy katalog poniżej aktualnego. F8 (Delete). Kasuje katalog z systemu plików. C-s , M-s . Szuka natępnego katalogu spełniającego podane warunki szukania. Jeśli taki nie istnieje te klawisze spowodują przemieszczenie się o jedną linię w dół. C-h , Backspace . Kasuje ostatni znak w ciągu znaków do poszukiwania. Jakikolwiek inny klawisz . Dodaje klawisz do ciągu znaków do szukania i przenosi do najbliższego katalogu, którego nazwa zaczyna się od tych znaków. W podglądzie drzewa musisz najpierw uaktywnić szukanie naciskając C-s. Ciąg szukający jest pokazywany w linii mini-statusu. Następujące klawisze są dostępne tylko w drzewie katalogów. Nie działają one w poglądzie katalogów. F1 (Help). Wywołuje podgląd pomocy i pokazuje tę sekcję. Esc , F10 . Wychodzi z drzewa. Nie zmienia katalogów. Mysz jest obsługiwana. Podwójne kliknięcie ma znaczenie identyczne do klawisza Enter. Zobacz również sekcję Obsługa myszy . [Find File] Znajdź plik (Find File) Komenda znajdź plik najpierw pyta się o startowy katalog do przeszukiwania i o nazwę pliku, który ma być znaleziony. Wciskając przycisk "Tree" (drzewo) możesz wybrać katalog startowy z drzewa katalogów. Pole trzecie akceptuje wszystkie wyrażenia podobne do tych w egrep(1). Oznacza to, że musisz rozpoczynać znaki o specjalnym znaczeniu kombinacją "\" np. szukając "strcmp (" będziesz musiał wpisać "strcmp \(" (bez cudzysłowów oczywiście). Możesz zacząć przeszukiwanie naciskając przycisk Ok. Podczas szukania możesz zatrzymać proces przy użyciu przycisku Stop i kontynuować po naciśnięciu Startu. Możesz przeglądać liste znalezionych plików za pomocą strzałek do dołu i do góry. Komenda Chdir przejdzie do katalogu aktualnie wybranego. Przycisk Again zapyta się o nowe parametry do szukania (rozpocznie proces od nowa). Przycisk Quit kończy przeszukiwanie. Przycisk Panelize umieści znalezione pliki w aktywnym panelu katalogowym tak, że będziesz mógł wykonywać na nich standardowe czynności (podgląd, kopiowanie, przenoszenie, kasowanie itp.). Po spanelizowaniu wystarczy naciśnąć C-r żeby powrócić do normalnego trybu. Możliwe jest posiadanie listy katalogów, których szukanie plików nie powinno uwzględniać (na przykład możesz chcieć ominąć przeszukiwanie CDROMu i innych podmontowanych systemów plików). Katalogi do omijania powinny być umieszczone w zmiennej find_ignore_dirs w sekcji Misc twojego pliku ~/.mc/ini. Składowe katalogów powinny być oddzielone od siebie przez średniki, to jest przykład: [Misc] find_ignore_dirs=/cdrom:/nfs/wuarchive:/afs Możesz woleć używać panelu zewnętrznego do wykonywania niektórych operacji. Szukanie pliku jest dobre tylko dla prostych zapytań. Używając panelu zewnętrznego możesz dokonywać tak skomplikowanych wyszukiwań jak tylko pragniesz. [External panelize] Panel zewnętrzny Panel zewnętrzny pozwala ci na wykonywanie zewnętrznych programów i oglądanie ich wyjścia jako zawartości aktywnego panelu. Na przykład, jeśli chcesz aby w aktywnym panelu wyświetlone zostały wszystkie dowiązania w aktywnym katalogu, możesz użyć panelu zewnętrznego i następującej komendy: find . -type l -print Zanim komenda zakończy działanie, zawartość katalogów nie będzie już dłużej zawartością aktualnego katalogu, ale wszystkie pliki będą symbolicznymi dowiązaniami. Jeśli chcesz wyświetlić wszystkie pliki, które ściągnąłeś ze swoich serwerów ftp, możesz użyć tej komendy awk żeby wypisać nazwę pliku z logów transferu: awk '$9 ~! /incoming/ { print $9 }' < /usr/adm/xferlog Możesz zapisać sobie często używane komendy pod jakąś nazwą, po to żeby móc ich potem używać dużo łatwiej. Robisz to po prostu wpisując komendę w linii wejściowej, a potem naciskająć przycisk Add. Potem wpisujesz nazwę, pod jaką ta komenda ma być widoczna. Następnym razem po prostu wybierasz tę komendę z listy i nie musisz już wpisywać jej ponownie. [Hotlist] Hotlist Hotlista katalogów pokazuje nazwy katalogów wprowadzonych do hotlisty. Midnight Commander zmieni miejsce do tego, które wskazuje nazwa katalogu. Z hotlisty możesz wyrzucać już dodane pozycje par nazw/wskazań i dodawać nowe. Dla dodawania możesz wykorzystać kombinację (C-x h), która dodaje ścieżkę aktualnego katalogu do hotlisty. Użytkownik musi tylko podać pod jaką nazwą ma być ten katalog widoczny. Powoduje to przechodzenie do częściej przeglądanych katalogów znacznie szybciej. Możesz używać ciągle wartości CDPATH opisanej w sekcji Wewnętrzne przemieszczanie. [Extension File Edit] Edycja rozszerzeń pliów (Extension File Edit) Ta komenda wywoła twój edytor na plik ~/.mc/bindings. Format tego pliku jest następujący (zmienił się on począwszy od wersji 3.0): Wszystkie linie zaczynające się od #, lub puste, nie są brane pod uwagę. Linie zaczynające się od pierwszej kolumny powinny mieć następujący format: słowo kluczowe/wzorzec , tj. wszystko po słowie kluczowym/ dopóki nową linią nie jest wzorzec słowami kluczowymi mogą być: shell (wzorzec jest wtedy wyrażeniem (bez jokerów), tj. pasują wszystkie pliki *wzorzec. Np.: .tar znaczy *.tar) regex (wzorzec jest normalnym wyrażeniem) type (plik spełnia wymagania jeśli `file %f` zgadza się z wyrażeniem wzorca (nazwa: część z `file %f` jest usuwana)) default (wszystkie pliki spełniają, nie ważne jaki jest wzorzec) Inne linie powinny zaczynać się od spacji lub tabulacji i powinny mieć one następujący format: słowo kluczowe=komenda (bez spacji przy znaku =), gdzie słowem kluczowym powinno być: Open (Otwórz) (jeśli użytkownik naciśnie Enter lub kliknie dwukrotnie), View (Podgląd) (F3), Edit (Edytuj) (F4). command jest jakąkolwiek jedną linią powłoki, z zastosowaniem prostego makra. Cele są przeliczane od góry do dołu (porządek jest tu istotny). Jeśli jakiejś akcji brakuje, poszukiwanie kontynuuje się tak jakby wcześniej nie nastąpiła żadna zgodność (tj. jeśli zgadza się z wzorcem pierwszym i trzecim i brakuje w pierwszym akcji View, to naciskając F3 użyta będzie akcja z trzeciego wzorca). Opcja default powinna wychwycić wszystkie możliwe akcje. [Background Jobs] Prace w tle (Background jobs) Pozwalają ci one kontrolować status jakichkolwiek procesów wykonywanych w tle przez Midnight Commandera (tylko operacje kopiowania i przenoszenia, mogą być wykonywane w tle). Z tego menu możesz zastopować, zresetować i "zabić" proces w tle. [Menu File Edit] Edycja menu użytkownika (Menu File Edit) Menu użytkownika jest bardzo użytecznym menu, które może być tworzone w sposób dowolny, przez użytkownika. Kiedy tylko próbujesz coś zrobić przy użyciu tego menu, ładowany jest plik .mc.menu z aktualnego katalogu, ale tylko wtedy kiedy jest on w posiadaniu użytkownika lub roota i mamy do niego prawa zapisu. Jeśli takiego nie ma próbuje się z plikiem ~/.mc/menu z tymi samymi założeniami, jeśli jego też nie ma - używa się standardowego pliku systemowego, który znajduje się w /usr/share/mc/mc.menu. Format pliku z menu użytkownika jest bardzo prosty. Linie zaczynające się od czegokolwiek innego niż spacja lub tabulacja, są traktowane jako wtyczki do menu (aby móc używać ich potem jako gorących klawiszy, dobrze jest aby pierwszy znak był literą). Wszystkie linie zaczynające od spacji lub tabulacji, są komendami, które mają być wykonane jeśli wtyczka zostanie wybrana. Kiedy opcja zostaje wybrana, wszystkie komendy należące do tej opcji kopiowane są do pliku w katalogu tymczasowym (najczęściej do /usr/tmp), a potem plik jest wykonywany. Pozwala to użytkownikowi wkładać normalne konstrukcje powłoki do konstrukcji kodu wykonywanego. Po więcej informacji zobacz, używania makr. To jest przykładowy plik mc.menu: A Wyrzuć aktualny plik. od -c %f B Stwórz raport o błędzie i wyślij do roota. I=`mktemp ${MC_TMPDIR:-/tmp}/mail.XXXXXX` || exit 1 vi $I mail -s "Błąd Midnight Commandera" root < $I rm -f $I M Przeczytaj pocztę. emacs -f rmail N Przeczytaj grupę dyskucyjną. emacs -f gnus J Skopiuj rekursywnie cały aktualny katalog. tar cf - . | (cd %D && tar xvpf -) = f *.tar.gz | f *.tgz & t n X Zdekompresuj skompresowany plik tar. tar xzvf %f Standardowe warunki Każda opcja może być opatrzona w warunki. Warunek musi zaczynać się od pierwszej kolumny i od znaku '='. Jeśli warunek jest prawdziwy, opcja stanie się opcją domyślną. Składnia warunku: = lub: = | ... lub: = & ... Warunek jest jednym z następujących: f aktualny plik zgodny z wzorcem? F plik w drugim panelu zgodny z wzorcem? d aktualny katalog spełniający wzorzec? D katalog w drugim panelu spełniający wzorzec? t aktualny pliku typu typ? T plik w drugim panelu typu typ? ! zaprzeczenie warunku Wzorzec jest normalnym wzorcem powłoki lub wyrażeniem, podobnym do wzorca powłoki. Możesz zmienić globalne ustawienia wzorców powłoki pisząc "shell_patterns=x" w pierwszej linii menu użytkownika (x jest równe 0 lub 1). Typ jest jednym lub więcej z podanych znaków: n nie katalog r zwykły plik d katalog l dowiązanie c specjalny znak b specjalny blok f fifo s gniazdo x wykonywalny t zaznaczony Na przykład 'rlf' oznacza zwykły plik, dowiązanie lub fifo. Typ 't' jest trochę odmienny ponieważ dotyczy panelu a nie pliku. Warunek '=t t' jest prawdziwy jeśli są jakieś zaznaczone pliki w aktywnym panelu, a fałszywy jeśli nie ma. Jeśli warunek rozpoczyna się od '=?' zamiast '=' droga przechodzenia przez warunki będzie pokazywana za każdym razem kiedy warunek będzie obliczany [przydatne do wyszukiwania błędów - przyp. tłumacza]. Warunki są obliczane od lewej do prawej. Oznacza to, że = f *.tar.gz | f *.tgz & t n jest liczone tak samo jak ( (f *.tar.gz) | (f *.tgz) ) & (t n) To jest prosty przykład zastosowania tych warunków: = f *.tar.gz | f *.tgz & t n L Listuje zawartość skompresowanego archiwum tar gzip -cd %f | tar xvf - Warunki dodania Jeśli warunek rozpoczyna się od znaku '+' (lub '+?') zamiast od '=' (lub '=?') jest to warunek dodania. Jeśli warunek jest prawdziwy, opcja menu będzie dołączona do menu. Jeśli nie jest prawdziwy, nie będzie ona w nim zawarty. Możesz łączyć ze sobą standardowe i dodane warunki zaczynając warunek od kombinacji '+=' lub '=+' (lub '+=?' lub '=+?' jeśli chcesz zobaczyć trasę błędów). Jeśli chcesz użyć różnych warunków, dodanego i standardowego, możesz poprzedzić wpis menu dwoma wierszami warunkowymi. Jednym zaczynającym się od znaku '+', a drugim od '='. Wszelkie komentarze rozpoczynają się od znaku '#'. [Options Menu] Menu opcji (Options Menu) Midnight Commander ma niektóre opcje, które mogą być włączane lyb wyłączane w różnych oknach dialogowych z tego menu. Opcja jest włączona jeśli widnieje przed nią gwiazdka lyb "x". Komenda Configuration włącza okno dialogowe, z którego możesz zmienić większość ustawień Midnight Commandera. Menu Layout pozwala na zmianę wielu ustawień, które mają znaczący wpływ na to jak MC będzie wyglądał na ekranie. Menu Confirmation włącza okno dialogowe, w którym możesz ustawić przy wykonaniu których operacji chcesz być pytany o potwierdzenie. Menu Display bits pozwala określić jakiego typu znaki twój terminal jest w stanie wyświetlić. Menu Learn Keys pokazuje okno dialogowe, w którym możesz poznać które klawisze nie działają i w razie problemów naprawić to. Menu Virtual FS pokazuje okno, w którym możesz zmienić niektóre ustawienia dotyczące systemów VFS. Komenda Save Setup zachowuje wszystkie ustawienia z menu Lewego, Prawego i Opcji. [Configuration] Konfiguracja Opcje w tym oknie są podzielone na trzy grupy: opcje panelu (Panel Options), zatrzymaj po uruchomieniu (Pause after run) i inne opcje (Other Options). Opcje panelu Show Backup Files. Standardowo Midnight Commander nie wyświetla plików kończących się znakiem '~' (tak jak komenda ls -B w wersji GNU). Show Hidden Files. Standardowo Midnight Commander wyświetla wszystkie pliki zaczynające się od kropki (tak jak ls -a). Mark moves down. Standardowo kiedy zaznaczasz plik (zarówno przy użyciu C-t lub klawisza Insert) linia wyboru przenosi się o jedno w dół. Drop down menus. Kiedy ta opcja jest włączona, kiedy naciskasz klawisz F9 menu będzie aktywowane, w przeciwnym wypadku zostaniesz tylko przeniosiony do tytułów w tym menu i będziesz musiał wybrać opcję ręcznie przy użyciu strzałek bądź też przy użyciu pierwszej litery z nazwy konkretnego menu. Mix all files. Jeśli ta opcja jest włączona, wszystkie pliki i katalogi są pomieszane razem. Jeśli zaś jest wyłączona, katalogi (i dowiązania do nich), są listowane na początku a pozostałe pliki dopiero za nimi. Fast directory reload. Standardowo ta opcja jest wyłączona. Jeśli ją włączysz Midnight Commander będzie używał triku do sprawdzenia czy zawartość katalogu się zmieniła. Trik polega na tym, że sprawdza się i-węzeł katalogu i jeśli się on zmienił to katalog jest ładowany na nowo. Oznacza to przeładowywanie zawartości panelu tylko wtedy, kiedy tworzysz lub kasujesz pliki. Jeśli robisz inne zmiany (rozmiaru, właściciela, uprawnień, grupy itp.) będziesz musiał ręcznie przeładować widok (np. używając kombinacji klawiszy C-r). Zatrzymaj po uruchomieniu Po wykonaniu komendy, Midnight Commander może zrobić pauzę, po to abyś mógł spokojnie przejrzeć wyjście ostatniej komendy. Są trzy możliwe wartości dla tej zmiennej: Nigdy (Never) Oznacza, że nie chcesz widzieć wyjścia twojej komendy. Jeśli używasz termianala typu Linux lub FreeBSD czy też xterm, będziesz mógł jednak zobaczyć jej wyjście naciskając C-o. "On dumb terminals" Będziesz miał pauzę po uruchomieniu na terminalach, które nie są w stanie pokazywać widoku ostatniej komendy (na wszystkich terminalach, które nie są xtermami lub Linux). Zawsze (Always) Program zatrzyma się po wykonaniu każdej z twoich komend. Inne opcje Operacje weryfikacji (Verbose operation). Przełącza czy podczas kopiowania, kasowania, przenoszenia plików ma być pokazywane okno dialogowe pokazujące stopień zaawansowania. Jeśli masz powolny terminal, możesz chcieć wyłączyć weryfikację. Jest to wykonywane automatycznie za ciebie jeśli twój terminal jest wolniejszy niż 9600 bps. Zliczaj wszystko (Compute totals). Jeśli ta opcja jest włączona, Midnight Commander zlicza wszytkie bajty plików, które są przeznaczone do kopiowania, przenoszenia, kasowania. Spowoduje to wyświetlanie dużo bardziej zaawansowanego wskaźnika postępu w zamian zmiejszając trochę prędkość. Ta opcja nie ma żadnego znaczenia jeśli opcja Verbose operation jest wyłączona. Wzorce powłoki (Shell patterns). Standardowo komendy zaznacz (Select), odznacz (Unselect), i filtruj (Filter) będą używać wyrażeń takich samych jak powłoka. Oznacza to, że gwiazdka oznacza zero lub więcej znaków, znak zapytania dokładnie jeden znak, a każdy inny znak sam siebie. Jeśli ta opcja jest wyłączona, stosowane są te, których używa w komenda ed (1). Auto Save Setup. Jeśli ta opcja jest włączona, kiedy wychodzisz z Midnight Commandera konfiguracja MC zostanie zachowana automatycznie (bez pytania) do pliku ~/.mc/ini. Auto menus. Jeśli ta opcja jest włączona, menu użytkownika będzie włączone na starcie. Użyteczne do budowania menu dla nie unixowców. Używaj wewnętrznego edytora (Use internal editor). Jeśli ta opcja jest włączona, do edycji plików używany jest wbudowany edytor plików. Jeśli ta opcja jest wyłączona, używany będzie edytor wybrany w zmiennej EDITOR . Jeśli żaden edytor nie został wybrany, używany będzie vi (1). Zobacz sekcję Wewnętrzny edytor plików. Używaj wewnętrznego podglądu (Use internal viewer). Jeśli ta opcja jest włączona, wbudowany podgląd pliku jest używany do oglądania pliku. Jeśli ta opcja jest wyłączona, używany jest podgląd wybrany w zmiennej PAGER . Jeśli żaden podgląd nie został wybrany, wywoływana jest komenda view . Zobacz sekcję Wbudowany podgląd plików. Dokańczanie: pokaż wszystkie (Complete: show all). Standardowo Midnight Commander pokazuje wszystkie możliwe dokończenia jeśli jest ich więcej, kiedy naciśniesz drugi raz klawisz M-Tab , za pierwszym razem, po prostu dokańcza to na ile można i wydaje krótki dźwięk. Jeśli chcesz widzieć wszystkie możliwości po pierwszym naciśnięciu M-Tab włącz tę opcję. Obrotowy myślnik (Rotating dash). Jeśli ta opcja jest włączona, Midnight Commander będzie pokazywał obracający się myślnik w lewym górnym rogu, jeśli będzie akurat w trakcie wykonywania jakiegoś procesu. Lynx-like motion. Jeśli ta opcja jest włączona, możesz używać strzałek przemieszczenia żeby automatycznie zmieniać katalog jeśli aktualnie wybrany katalog jest podkatalogiem, a linia poleceń jest pusta. Standardowo ta opcja jest wyłączona. Dowiązania podążające cd (Cd follows links). Ta opcja, jeśli jest włączona, zmusza Midnight Commandera żeby podążał za łańcuchem katalogów przy zmienianiu go w panelu czy za pomocą komendy cd. To jest standardowe zachowanie basha. Jeśli jest wyłączona, Midnight Commander podąża za prawdziwą strukturą katalogów, więc cd .. jeśli wszedłeś do katalogu poprzez dowiązanie, przeniesie cię do prawdziwego katalogu na dysku, a nie tam gdzie wskazywało dowiązanie. Bezpieczne kasowanie (Safe delete). Jeśli ta opcja jest włączona, nieumyślne kasowanie plików stanie się dużo trudniejsze. Standardowy wybór w linii potwierdzenia zmienia się z "Yes" na "No". Standardowo ta opcja jest wyłączona. [Layout] Wygląd (Layout) Meny wygląd pozwala ci na różne warianty zmieniania ogólnego wyglądu zewnętrznego ekranu. Możesz wybrać, czy linia menu, linia poleceń, linia hintów (pomocy) i linia klawiszy funkcyjnych mają być widoczne. Na konsolach typu Linux lub FreeBSD możesz wybrać ile linii ma być pokazywanych na wyjściu okna. Reszta powierzchni ekranu jest używana przez dwa panele katalogowe. Możesz wybrać nawet czy panele mają być ułożone poziomo czy pionowo. Kolejną możliwością jest zmiana ich standardowej szerokości (bądź wysokości). Jest ona standardowo równa, ale można to zmienić. Standardowo cała zawartość panelu katalogowego jest wyświetlana tą samą barwą, ale możesz zmienić to tak aby uprawnienia i typy plików były wyświetlane specjalnym podświetlonym kolorem. Jeśli podświetlanie uprawnień jest włączone, część pól (ta z uprawnieniami i typami plików ) będzie podświetlona przy użyciu koloru wybranego jako selected . Jeśli podświetlanie jest włączone, pliki są kolorowane w zależnośći od swojego typu (np. katalogi, pliki typu core, wykonywalne, ...). Jeśli opcja Show Mini-Status jest włączona, jeden wiersz informacji statusowych na temat aktualnie wybranej rzeczy w panelu, będzie pokazany na dole panelu. [Confirmation] Potwierdzanie (Confirmation) W tym menu możesz skonfigurować opcje potwierdzania dla kasowania, zastępowania, wykonywania przez naciśnięcie klawisza Enter, jak również wychodzenia z programu. [Display bits] Wyświetlanie znaków (Display bits) Używane do konfigurowania zakresu znaków widocznych potem na ekranie. To ustawienie może być 7-bitowe jeśli twój terminal obsługuje tylko siedmiobitowe wyjście, ISO-8859-1 wyświetla wszystkie znaki z mapy ISO-8859-1 a pełny 8 bitowy przeznaczony jest dla tych terminali, które radzą sobie z wyświetlaniem znaków ośmiobitowych. Zobacz sekcję Polskie znaki , po więcej szczegółów na temat ich używania w Midnight Commanderze. [Learn keys] Nauka klawiszy (Learn keys) W tym oknie możesz przetestować czy twoje klawisz F1-F20, Home, End itp. pracują poprawnie na twoim terminalu. Często nie działają tak, ponieważ bazy danych terminali są poniszczone. Przemieszczać się możesz za pomocą klawisza Tab, za pomocą klawiszy ruchu edytora vi ('h' lewo, 'j' dół, 'k' góra i 'l' prawo) i po tym jak już raz naciśniesz daną strzałkę (zaznaczy się ona na OK), za ich pomocą również. Klawisze testujesz po prostu naciskając każdy z nich. Jak tylko naciśniesz klawisz i pracuje on zupełnie poprawnie, obok nazwy klawisza powinno pojawić się OK. Kiedy klawisz jest już sprawdzony, zaczyna pracować normalnie (np. F1 wciśnięty po raz pierwszy po prostu pokaże, że ten klawisz działa, ale naciśnięty po raz drugi pokaże pomoc). Taka sama sytuacja powtarza się przy strzałkach. Klawisz Tab powinien pracować zawsze. Jeśli niektóre klawisze nie pracują poprawnie, nie zobaczysz OK obok ich nazwy po naciśnięciu ich. Możesz chcieć je naprawić. Robisz to najeżdżając na odpowiedni przycisk dla tego klawisza i naciskając Enter. Pokaże się wtedy czerwona wiadomość i zostaniesz poproszony o podanie odpowiedniego klawisza. Jeśli chcesz zrezygnować, po prostu naciśnij Esc i poczekaj do czasu kiedy wiadomość zniknie. W przeciwnym wypadku wciśnij klawisz, który sobie życzysz i również poczekaj na zniknięcie okna. Kiedy skończysz już ze wszystkimi klawiszami, możesz nacisnąć Save żeby zachować zmiany do pliku ~/.mc/ini do sekcji [terminal:TERM] (gdzie TERM jest nazwą twojego aktualnego terminala) lub po prostu odrzucić je. [Virtual FS] Wirtualny system plików (Virtual FS) Ta opcja daje ci kontrolę nad ustawieniami informacji wirtualnego systemu plików. Midnight Commander zachowuje w pamięci informacje związane z niektórymi wirtualnymi systemami plików, po to żeby kolejne połączenia przebiegały dużo szybciej (np. ściągane listy katalogów z serwerów ftp). Niemniej jednak, żeby mieć dostęp do zawartości skompresowanego pliku (np. skompresowanego pliku tar) Midnight Commander musi stworzyć tymczasowy nieskompresowany plik na twoim dysku. Dopiero kiedy informacje w pamięci i tymczasowe pliki na dysku są zgodne z zasobami, możesz chcieć zmienić parametry informacji znajdujących się w buforze podręcznym po to, żeby zmniejszyć obciążenie dysku do mninimum albo do zmaksymalizowania prędkości dostępu do najczęściej używanych systemów plików. System plików tar jest całkiem inteligentny jeśli chodzi o przechowywanie plików: po prostu ściąga wejścia do katalogów i kiedy chcemy więcej szczegółów o nim to system je dla nas ściąga. W rzeczywistości jednak, pliki tar najczęściej trzymane są jako skompresowane i jako iż natura tych plików nie pozwala na oglądanie ich bez dekompresji (nie ma tam widocznych od razu wejść do katalogów), system plików musi być najpierw zdekompresowany na dysk do pliku tymczasowego i dopiero potem MC ma do niego dostęp taki jak do normalnego pliku typu tar. Teraz, kiedy tak kochamy odwiedzać różne pliki i zwiedzać systemy plików typu tar na całym dysku, jest całkiem prawdopodobne, że wyjdziesz z takiego pliku, a po krótkim czasie będziesz chciał wejdść do niego spowrotem. Ponieważ dekompresja jest powolna, Midnight Commander będzie robił kopie plików w pamięci na określony czas, po upływie którego pliki zostaną skasowane a miejsce zajmowane przez nie zwolnione. Standardowo ten czas ustawiony jest na jedną minutę. System plików FTP trzyma listę katalogów z odwiedzanego przez nas serwera w buforze podręcznym. Jego ważność konfigurowana jest za pomocą opcji ftpfs directorycache timeout. Mała wartość dla tej opcji może spowolnić wszystkie operacje na systemach ftp ponieważ każda operacja będzie wymagać kolejnych zapytań do serwera. Ponadto możesz zdefiniować serwer proxy dla transferów ftp i skonfigurować Midnight Commandera tak, aby zawsze go używał. Zobacz sekcję System plików FTP (FTP File System) po więcej szczegółów.[Save Setup] Zapisz ustawienia (Save Setup) Na starcie Midnight Commander będzie próbował odczytać opcje startowe z pliku ~/.mc/ini. Jeśli on nie istnieje, odczyta on konfiguracje z ogólnodostępnego pliku /usr/share/mc/mc.ini. Jeśli on też nie istnieje MC użyje swoich domyślnych ustawień. Komenda Save Setup tworzy plik ~/.mc/ini zachowując aktualne ustawienia lewego, prawego menu, jak również menu opcji. Jeśli właczysz opcję auto save setup , MC zawsze będzie zachowywał standardowe ustawienie podczas wychodzenia. Istnieją również ustawienia, które nie mogą być zmienione z poziomu menu. Dla tych ustawień musisz wyedytować swój plik konfiguracyjny za pomocą twojego ulubionego edytora. Zobacz sekcję Specjalne ustawienia po więcej informacji. [Executing operating system commands] Wykonywanie poleceń systemu operacyjnego (Executing operating system commands) Możesz wykonywać komendy wpisując je bezpośrednio do linii poleceń Midnight Commandera, lub wybierając program, który chcesz wykonać za pomocą klawiszy przemieszczenia i nacisnąć Enter. Jeśli naciśniesz Enter na pliku, który nie jest wykonywalny, Midnight Commander sprawdzi rozszerzenie pliku i porówna je z rozszerzeniami wybranymi w pliku rozszerzeń (Extensions File). Jeśli jakaś pozycja się zgadza, wykonywana jest komenda (raczej bardziej rozszerzone makro) powiązana z tym rozszerzeniem. [The cd internal command] Wbudowana komenda cd (The cd internal command) Komenda cd jest interpretowana przez Midnight Commandera, nie dokładnie tak samo jak wykonuje to powłoka. Przez to rozkaz cd nie może zawierać wielu składników makr, które są standardowo dostępne, jednak niektórych potrafi używać: Tylda Znak tyldy (~) jest zawsze równoznaczny z wpisaniem nazwy katalogu domowego. Jeśli po znaku tyldy dodasz jakiś login użytkownika, zostanie on zastąpiony przez katalog domowy wybranego użytkownika. Na przykład, ~guest jest katalogiem domowym użytkownika guest, podczas kiedy ~/guest jest katalogiem guest w twoim katalogu domowym. Poprzedni katalog (Previous directory) Możesz przeskakiwać do katalogu, w którym byłeś poprzednio, używając specjalnej nazwy katalogu '-' tak jak: cd - katalogi CDPATH Jeśli katalog wybrany do przejścia nie jest w naszym aktualnym katalogu, to Midnight Commander używa ścieżki w zmiennej CDPATH do szukania w jakimkolwiek z wymienionych tam katalogów. Na przykład, możesz ustawić swoją zmienną CDPATH na katalogi ~/src:/usr/src, pozwalając na zmianę katalogów na jakikolwiek inny wewnątrz ~/src i /usr/src, z miejsca w którym jesteś (np. cd linux przeniesie cię do katalogu /usr/src/linux). [Macro Substitution] Obsługa makr (Macro Substitution) Kiedy używamy menu użytkownika, wykonujemy plik o znajomym rozszerzeniu, lub wykonujemy komendę z linii poleceń, możemy użyć kilku bardzo prostych makr. Są to: "%f" Nazwa aktualnego pliku. "%d" Nazwa aktulnego katalogu. "%F" Nazwa pliku w niewybranym panelu. "%D" Nazwa katalogu w niewybranym panelu. "%t" Aktualnie zaznaczone pliki. "%T" Pliki zaznaczone w nieaktywnym panelu. "%u" i "%U" Podobne w działaniu do %t i do %T jednak z tą różnicą, że pliki po ich użyciu zostaną odznaczone. Oznacza to, że można ich użyć tylko raz w jednym menu, ponieważ potem nie będzie już żadnych plików zaznaczonych. "%s" i "%S" Wybiera: zaznaczone pliki jeśli są jakieś, w przeciwnym razie aktualny plik. "%cd" To jest specjalne makro, które jest używane do zmieniania aktualnego katalogu na wybrany katalog, na którego froncie jesteśmy. Jest to używane przede wszystkim jako interfejs do wirtualnych systemów plików. "%view" To makro jest używane żeby włączać wbudowany podgląd plików. Może być ono pojedynczo lub z grupą argumentów. Jeśli postanawiasz używać któregokolwiek z tych argumentów musisz je koniecznie wziąć w nawiasy. Argumentami są: ascii aby wymusić podgląd w trybie ascii; hex aby wymusić podgląd w trybie szesnastkowym; nroff przekazuje podglądowi, że powinien interpretować pogrubione i podkreślone sekwencje programu nroff; unformated aby przekazać podglądowi, żeby nie interpretował komend nroff aby zrobić tekst pogrubiony lub podkreślony. "%%" Znak % "%{jakiś tekst}" Pyta się o zmienną. Pokazuje się okienko wejściowe i tekst wewnątrz klamerek używany jest jako zachęta (prompt). Makro jest zastępowane tekstem wpisanym przez użytkownika. Użytkownik może nacisnąć ESC lub F10 aby anulować. To makro nie działa jeszcze w linii poleceń. [The subshell support] Obsługa podpowłoki (The subshell support) Podpowłoka (powłoka w tle) jest opcją, która musi być wybrana przy kompilacji, działa ona z powłokami: bash, tcsh i zsh. Jeśli powłoka w tle jest włączona do komplilacji, Midnight Commander będzie sobie tworzył kopie twojej powłoki (tej zdefiniowanej w zmiennej SHELL , a jeśli nie ma, to będzie czerpał bezpośrednio z pliku /etc/passwd) i odpalał pseudo terminal, zamiast wywoływać nową powłokę za każdym razem kiedy wywołujesz komendę, komenda będzie przekazana powłoce w tle, jak tylko ją napiszesz. To pozwala ci na zmianę wielu zmiennych, używanie funkcji powłoki i zdefiniowanych aliasów, które są ważne dopóki nie wyjdziesz z Midnight Commandera. Jeśli używasz basha możesz wybrać startowe komendy twojej powłoki w tle w pliku ~/.mc/bashrc, a ustawienia klawiatury w ~/.mc/inputrc. Użytkownicy tcsh mogą wstawiać komendy startowe do pliku ~/.mc/tcshrc. Jeśli kod powłoki w tle jest użyty, możesz zawiesić aplikację w dowolnej chwili po prostu naciskając kombinację C-o i przeskakując spowrotem do Midnight Commandera, jeśli zawiesisz jakąś aplikację nie będziesz mógł używać innych zewnętrznych komend zanim nie wyjdziesz z aplikacji, którą przerwałeś. Extra dodatkiem do używania powłoki w tle jest to, że zachęta widoczna w Midnight Commanderze jest tą samą, którą aktualnie używasz w powłoce. Zobacz sekcję Opcje po więcej informacji na temat tego, jak możesz kontrolować powłokę w tle. [Chmod] Chmod Okno Chmod jest używane do zmieniania atrybutów grupy plików lub katalogów. Może być ono wywołane kombinacją C-x c. Okno Chmod ma dwie części - Uprawnienia (Permissions) i Plik (File) W sekcji Plik wyświetlana jest nazwa pliku lub katalogu i jego uprawnienia w formie liczbowej jak również właściciel i grupa. W sekcji Uprawnienia jest kilka przycisków, z których każdy odpowiada za odpowiednie uprawnienie do pliku. Podczas zmieniania atrybutów, widzisz jak zmienia się wartość liczbowa w oknie Plik. Do poruszania pomiędzy okienkami (przyciskami i polami do zaznaczania) używaj strzałek lub klawisza tab . Aby zmienić pola lub wcisnąć przycisk używaj klawisza spacji . Możesz również używać "gorących liter" aby go wybrać (są one podświetlonymi literami na przyciskach). Aby uaktywnić wprowadzone zmiany wciśnij Enter. Kiedy pracujesz z grupą plików, lub katalogów, możesz kliknąć na bit, który chcesz wybrać lub wyczyścić. Kiedy już wybrałeś bity, które chcesz zmienić, możesz wcisnąć jeden z przycisków aktywujących (Set marked lub Clear marked ). I w końcu, aby wprowadzić dokładnie takie zmiany jak wybrałeś, użyj przycisku [Set all] , który zadziała na wszystkich wybranych plikach. [Marked all] włącza tylko zaznaczone atrybuty do wybranych plików. [Set marked] włącza zaznaczone bity w atrybutach wszystkich wybranych plików. [Clean marked] czyści zaznaczone bity z atrybutów zaznaczonych plików. [Set] ustawia atrybuty jednego pliku. [Cancel] unieważnia komendę chmod. [Chown] Chown Komenda chown jest używana do zmiany właściela/grupy pliku. Skrótem klawiszowym jest kombinacja C-x o. [Advanced Chown] Zaawansowane chown (Advanced Chown) Zaawansowane chown jest komendą łączącą w sobie komendy chmod i chown. Możesz za jednym zamachem zmienić atrybuty i właściela/grupę pliku. [File Operations] Operacje na plikach (File Operations) Kiedy kopiujesz, przenosisz lub kasujesz pliki, Midnight Commander pokazuje okno opisowe operacji na pliku. Pokazuje nazwę pliku, na którym aktualnie dokonuje się operacja. Widoczne są co najwyżej trzy linie postępu. Pierwsza (file) mówi nam jak duża część pliku została już przekopiowana. Druga (bytes) mówi jak duża część wszystkich zaznaczonych plików została przekopiowana jak do tej pory. Trzecia (count) mówi jaka ilość plików została już przekopiowana. Jeśli opcja verbose jest wyłączona, linia file i bytes nie jest pokazywana. Są dwa przyciski na dole okna dialogowego. Naciskając przycisk Skip ominiemy resztę aktualnie "ruszanego" pliku. Naciskając przycisk Abort zatrzymamy całą operację, pominiemy resztę plików. Są trzy inne okna dialogowe, które mogą się włączyć podczas operacji na plikach. Okno błędów informuje nas o błędach zaistniałych podczas operacji na pliku. Są w nim trzy możliwości wyboru. Przycisk Skip mówi żeby pominąć wybrany plik, przycisk Abort żeby przerwać całą operacją, a Retry aby ponowić próbę (np. kiedy usunąłeś problem korzystając z innego terminala). Okno zastępowania jest pokazywane kiedy próbujesz przenieść lub przekopiować plik, a taki już w miejscu docelowym istnieje. Okno pokazuje daty i wielkości obu plików. Naciśnij przycisk Yes aby nadpisać (zastąpić) stary plik nowym, No aby pominąć ten plik, alL aby zastąpić wszystkie pliki, nonE aby nigdy nie zastępować i Update aby zastąpić ale tylko wtedy kiedy plik źródłowy jest nowszy niż docelowy. Całą operację możesz przerwać naciskając przycisk Abort. Okno rekursywnego kasowania jest pokazywane kiedy próbujesz skasować katalog, który nie jest pusty. Naciśnij przycisk Yes aby skasować katalog rekursywnie, No aby pominąć katalog, alL aby skasować wszystkie katalogi rekursywnie i nonE aby pominąć wszystkie katalogi, które nie są puste. Możesz przerwać całą opecją naciskając przycisk Abort. Jeśli wybrałeś przycisk Yes lub alL będziesz zapytany o potwierdzenie. Wybierz "yes" tylko jeśli jesteś pewien, że chcesz skasować wszystko rekursywnie. Jeśli zaznaczyłeś pliki, i wykonujesz operacje tylko na nich, to jeśli operacja się udała zostaną one odznaczone, te, na których operacja nie przebiegła całkowicie pomyślnie, pozostaną zaznaczone. [Mask Copy/Rename] Maski kopiowania/przenoszenia (Mask Copy/Rename) Operacje przenoszenia i kopiowania pozwalają ci na tłumaczenie nazw plików w łatwy sposób. Aby to zrobić, musisz wybrać odpowiednią maskę źródłową i najczęściej w nazwie docelowej użyć gwiazdek. Wszystkie pliki pasujące do maski źródłowej są kopiowane/przenoszone w zgodzie z maską docelową. Jeśli są jakieś pliki zaznaczone, tylko one są brane pod uwagę przy wybieraniu plików. Są jeszcze inne opcje, które możesz ustawić: Opcja Follow links mówi czy dowiązania i dowiązania twarde w katalogu źródłowym powinny być przenoszone jako dowiązania czy też powinna być przegrywana ich zawartość (plik, na który wskazują). Opcja Dive into subdirs ... mówi co program ma robić, kiedy kopiuje się katalog, a taki już istnieje. Standardowo kopiuje się pliki do wewnątrz już istniejącego katalogu (dodaje), po włączeniu tej opcji kopiuje się katalog źródłowy do wnętrza tego katalogu. Może przykład pomoże: Chcesz przekopiować zawartość katalogu foo do /bla/foo, które już istnieje. Normalnie (Dive nie jest włączone), mc skopiuje to dokładnie do /bla/foo. Po włączeniu tej opcji zawartość zostanie skopiowana do /bla/foo/foo ponieważ ten katalog już istnieje. Opcja Preserve attributes mówi czy zachowywać oryginalne atrybuty pliku, czasy i jeśli jesteś rootem to nawet numery UID i GID. Jeśli ta opcja jest wyłączona używana jest aktualna wartość zmiennej umask. "Use shell patterns on" Jeśli opcja obsługi wzorców powłoki jest włączona, możesz używać znaków '*' i '?' w maskach źródłowych. Działają one tak jak w powłoce. W masce docelowej możesz używać tylko '*' i '\'. Pierwsza maska '*' w nazwie docelowej odnosi sie do pierwszej gwiazdki w masce źródłowej, druga do drugiej itd. Joker '\1' odnosi się do pierwszego jokera w masce źródłowej, '\2' odnosi się do drugiego i tak dalej aż do '\9'. Joker '\0' oznacza pełną nazwę pliku źródłowego. Dwa przykłady: Jeśli maska źródłowa jest "*.tar.gz", a miejscem docelowym jest "/bla/*.tgz" i plikiem, który ma zostać przekopiowany jest "foo.tar.gz", to kopią będzie "foo.tgz" w katalogu "/bla". Załóżmy, że chcesz zaminieć miejscami nazwę i rozszerzenie pliku, tak, że plik "plik.c" ma być zmieniony na "c.plik" itp. Maska źródłowa powinna być następująca: "*.*", natomiast docelowa: "\2.\1". "Use shell patterns off" Kiedy wzorce powłoki są wyłączone, MC nie dokonuje automatycznego grupowania plików. Musisz użyć wyrażenia'\(...\)' w masce źródłowej aby zasygnalizować istnienie jokerów w masce docelowej. Jest to trochę łatwiejsze, ale też wymaga aby trochę się napisać. Z drugiej jednak strony, makra są bardzo podobne tych używanych kiedy wzorce powłoki są włączone. Dwa przykłady: Jeśli maską źródłową jest "^\(.*\)\.tar\.gz$", docelową jest "/bla/*.tgz" i plikiem do przekopiowania jest "foo.tar.gz", kopią będzie "/bla/foo.tgz". Załóżmy, że chemy zamienić miejscami nazwę i rozszerzenia, tak, że plik "plik.c" będzie się nazywał "c.plik" itp. Maską źródłową powinno być "^\(.*\)\.\(.*\)$", a docelową "\2.\1". "Konwersje nazwy (Case Conversions)" Możesz również zmieniać nazwy plików. Jeśli użyjesz '\u' lub '\l' w masce docelowej, następny znak będzie przekonwertowany na duży lub mały, zależnie od podanej opcji. Jeśli użyjesz '\U' lub '\L' w masce docelowej, następne znaki będą zmieniane na małe lub duże (zależnie od opcji), aż do napotkania znaku '\E' lub następnych '\U', '\L' bądź też końca linii. Konwersje '\u' i '\l' mają wyższy priorytet niż '\U' i '\L'. Na przykład, jeśli maską źródłową jest '*' (shell patterns on) lub '^\(.*\)$' (shell patterns off) i maską docelową jest '\L\u*', nazwa pliku będzie miała pierwszą literę dużą, ale pozostałe już małe, niezależnie od obecnej nazwy. Możesz również używać '\' aby "podkreślić" znak. Na przykład, '\\' jest backsleshem, a '\*' jest gwiazdką. [Internal File Viewer] Wbudowany podgląd plików Wbudowany podgląd plików pozwala na dwa tryby wyśmietlania: ASCII i hex. Aby przełączać się pomiędzy tymi trybami używaj klawisza F4. Jeśli masz zainstalowany program GNU gzip, będzie on automatycznie używany do dekompresji plików w przypadku wystąpienia takiej potrzeby. Podgląd plików będzie próbował użyć najlepszej metody zalecanej przez system lub rozszerzenie pliku. Wbudowany podgląd plików będzie interpretował wiele ciągów znaków, i włączał podkreślenie lub pogrubienie, powodując tym samym dużo przyjemniejszy wygląd plików. Kiedy jesteś w trybie hex, funkcja szukania akceptuje tekst w cudzysłowach równie dobrze jak wartości szesnastkowe. Możesz mieszać ciągi znaków ze stałymi tak jak: "Ciąg" 0xFE 0xBB "więcej tekstu". Ciąg pomiędzy stałymi i cudzysłowami jest po prostu ignorowany. Kilka wewnętrznych szczegółów na temat podglądu: Na systemach, które używają wywołania systemowego mmap(2), program mapuje pliki zamiast je ładować; jeśli system nie obsługuje mmap(2) lub plik pasuje do któregoś z wybranych filtrów, podgląd użyje jego rozszerzalnych buforów, dzięki temu ładując tylko te części, do których musisz mieć aktualnie dostęp (dotyczy również plików skompresowanych). Tu jest lista akcji powiązanych z każdym klawiszem, który Midnight Commander obsługuje w wewnętrznym poglądzie. F1 Wywołuje wbudowaną przeglądarkę pomocy. F2 Przełącza tryb zawijania. F4 Przełącza tryb wyświetlania. F5 Idź do linii. Zostaniesz zapytany o numer linii i zostanie ona wyświetlona na ekranie twojego monitora. F6 , / . Szukaj wyrażeń w dalszej części. ?, Wsteczne wyszukiwanie wyrażenia. F7 Normalne wyszukiwaniewyszukiwanie w trybie hex. C-s . Zaczyna normalne szukanie jeśli nie było żadnego wcześniej, w przeciwnym razie szuka następnego wystąpienia. C-r . Zaczyna szukanie wsteczne jeśli jeszcze żadnego nie było, w przeciwnym razie szuka następnego wystąpienia. n . Szuka następnego wystąpienia. F8 Przełącza tryby Raw i Parsed. Pokaże to plik w postaci takiej w jakiej został znaleziony na dysku, lub jeśli został wybrany jakiś filtr, bądź też plik spełnia wymagania w pliku mc.ext, wyświetlane jest to co przekazuje filtr. Aktualne ustawienie jest zawsze przeciwne niż to napisane na przycisku, przycisk wskazuje zawsze to co się stanie po jego naciśnięciu. F9 Przełącza pomiędzy trybami format i unformat. Kiedy tryb formatu jest włączony podgląd będzie interpretował niektóre sentencje i pokazywał tekst pogrubiony i podkreślony innymi kolorami. Wynika z tego, że przycisk wskazuje co innego niż jest aktualnie (patrz wyżej). F10 , Esc . Wychodzi z wbudowanego podglądu. Page Down , space , C-v . Przewija jedną stronę naprzód. Page Up , M-v , C-b , backspace . Przewija jedną stronę wstecz. strzałka w dół . Przewija jedną linię naprzód. strzałka w górę . Przewija jedną linię wstecz. C-l . Odświeża ekran. ! . Włącza powłokę w aktualnym katalogu roboczym. C-f . Przeskakuje do następnego pliku. C-b . Przeskakuje do poprzedniego pliku. M-r . Przełącza linijkę. Możliwe jest poinstruowanie podglądu pliku jak ma wyświetlać plik, zobacz sekcję Edycja pliku rozszerzeń.[Internal File Editor] Wbudowany edytor plików Wbudowany edytor plików ma większość funkcji posiadanych przez inne edytory pełno-ekranowe. Jest wywoływany po naciśnięciu klawisza F4 o ile opcja use_internal_edit jest ustawiona w pliku startowyn. Ma maksymalny rozmiar pliku wynoszący szesnaście megabajtów i potrafi bez skazy edytować pliki binarne. Opcje, które aktualnie posiada to: kopiowanie, przenoszenie, kasowanie, wycinanie i wklejanie bloków; klawisz dla klawisza undo ; rozciągane menu; wklejanie plików; definiowanie makr; szukanie i zastępowanie wyrażeń regularnych (i nasze własne funkcje scanf-printf szukające i zamieniające); strzałki z Shiftem zaznaczające teksty w stylu MSW-MAC (tylko dla konsoli typu Linux); przełączanie trybu wstawiania-zastępowania; opcja pozwalająca na "przerzucenie" bloku tekstu przez komendę powłoki jak na przykład indent. Edytor jest bardzo prosty w użyciu i nie wymaga żadnego przygotowania. Aby zobaczyć jakie są klawisze po prostu obejrzyj odpowiednie menu rozwijalne. Inne klawisze to: przemieszczanie z Shiftem zaznaczające tekst. Ctrl-Ins kopiuje do pliku cooledit.clip a Shift-Ins wkleja z pliku cooledit.clip. Shift-Del Wycina do cooledit.clip , a Ctrl-Del kasuje zaznaczony tekst. Klawisze dokończenia również dają Enter z automatycznym wcięciem. Podświetlanie myszą również działa, i możesz je przesłonić i spowodować normalne zaznaczanie tekstu (takie jak obsługuje terminal) po prostu trzymając klawisz Shift. Aby zdefiniować makro, naciśnij Ctrl-R i potem naciśnij klawisze, które chcesz aby były wykonywane. Naciśnij ponownie Ctrl-R kiedy skończysz. Możesz również przyporządkować makro do dowolnego klawisza jaki chcesz naciskając ten klawisz. Makro jest wykonywane kiedy naciśniesz Ctrl-A i przyporządkowany klawisz. Makro jest wykonywane również jeśli naciśniesz klawisz Meta, Ctrl, lub Esc i wybrany klawisz, jednak tylko jeśli ten klawisz nie jest używane przez inne funkcje. Raz zdefiniowane, makro wędruje sobie do pliku .mc/cedit/cooledit.macros w twoim katalogu domowym. Możesz skasować makro kasując odpowiednią linię z tego pliku. F19 sformatuje format C jeśli jest podświetlony. Żeby to działało, stwórz wykonywalny plik .mc/cedit/edit.indent.rc w twoim katalogu domowym zawierający poniższe: #!/bin/sh /usr/bin/indent -kr -pcs $HOME/.mc/cedit/cooledit.block >& /dev/null cat /dev/null > $HOME/.mc/cedit/cooledit.error Możesz używać funkcji scanf do przeszukiwania i zastępowania formatów znaków w C. Najpierw jest rzuć okiem na stronę manuala funkcji sscanf i sprintf aby zobaczyć jaki jest format ciągów i jak on działa. Załóżmy, że chcesz wszystkie wystąpienia ciągu złożonego z, powiedzmy, otwartego nawiasu, trzech oddzielonych przecinkami liczb i nawiasu zamykającego, zastąpić ciągiem złożonym ze słowa jabłka , trzeciej liczby, słowa pomarańcze i drugiej liczby. Należy wówczas tak wypełnić okno dialogowe zastępowania: Enter search string (%d,%d,%d) Enter replace string jabłka %d pomarańcze %d Enter replacement argument order 3,2 Ostatnia linia mówi, że w miejscu pierwszego i drugiego argumentu wyniku mają być użyte trzeci i drugi wejściowy. Jest również dobrym polecenia włączenie opcji pytania się przed zamianą, ponieważ zgodność jest znajdowana kiedykolwiek tylko liczba argumentów znalezionych zgadza sie z liczbą podanych, co nie zawsze jest prawdziwą zgodnością. Scanf traktuje również białe znaki jako elastyczne. Zauważ, że format scanfa % jest również bardzo użyteczny dla skanowania znaków i białych spacji. Edytor wyświetla również znaki nieamerykańskie (160+). Kiedy edytujesz plik binarny, powinieneś ustawić opcję display bits do 7 bitów w menu opcji, aby utrzymać przejrzystość odstępów między znakami. Zobacz sekcję Polskie znaki, aby poznać szczegóły na temat używania polskich znaków w Midnight Commanderze. [Completion] Dokańczanie Pozwól Midnight Commanderowi pisać za ciebie. Spróbuj użyć dokończenia na tekście przed aktualną pozycją. MC próbuje dokończyć tekst jako zmienną (jeśli tekst zaczyna się od znaku $ ), nazwę użytkownika (jeśli tekst zaczyna się od znaku ~ ), nazwę hosta (jeśli tekst zaczyna się od znaku @ ) lub komendę (jeśli jesteś w linii komend w pozycji gdzie możesz wpisać jakąś komendę, możliwe dokończenia będą zawierać również zarezerwowane słowa i wbudowane komendy powłoki). Jeśli żaden z powyższych warunków nie jest spełniony, próbuje się dokańczać nazwę pliku. Nazwa pliku, nazwa użytkownika i hosta, pracuje we wszystkich liniach wejścia, dokańczanie komend pracuje tylko w wybranych. Jeśli dokańczanie jest rozbudowane (jest więcej różnych możliwości), MC wyda krótki dźwięk, a następna akcja będzie zależeć od wartości zmiennej Complete: show all w menu konfiguracja. Jeśli jest ona włączona, zostanie wyświetlona lista wszystkich możliwych nazw. Właściwą nazwę możesz wybrać za pomocą strzałek a potem naciskając klawisz Enter na właściwej pozycji. Możesz także nacisnąć pierwsze litery, którymi różnią się możliwości aby odrzucić tak dużą część dokończeń jak to tylko możliwe. Jeśli naciśniesz znowu M-Tab , pokazane zostaną tylko te pozycje, które zaczynają się od kolejnych podanych liter. Kiedy nie maja już więcej możliwości, okno znika, ale możesz je wcześniej schować używając klawiszy anulujących: Esc , F10 oraz strzałek w lewo i prawo. Jeśli Complete: show all jest wyłączone, okno z listą włącza się dopiero wtedy, kiedy naciskasz M-Tab po raz drugi. Za pierwszym razem MC wydaje tylko krótki dźwięk. [Virtual File System] Wirtualny system plików (Virtual File System) Midnight Commander jest dostarczany z kodem pozwalający na dostęp do systemów plików. Ten kod nazywany jest wirtualnym systemem plików. Pozwala on Midnight Commanderowi manipulować plikami trzymanymi na systemach nie Unixowych. Aktualnie Midnight Commander jest wyposażony w niektóre wirtualne systemy plików (VFS): lokalny system plików, używany do dostępu do typowych systemów plików Unixowych; ftpfs używanego do manipulowania plikami na zdalnych systemach na poprzez protokół FTP; tarfs używany do manipulania plikami w systemach tar i w skompresowanych systemach tar; undelfs, używany do odzyskiwania skasowanych plików na systemach typu ext2 (standardowy system pracy systemu Linux), fish (do manipulowania plikami poprzez połączenia powłok takich jak rsh czy ssh) i w końcu system mcfs (system plików Midnight Commandera), oparty o sieć. Kod VFS potrafi interpretować poprawnie wszystkie nazwy ścieżek i przekazuje je do właściwego systemu plików. Format używany dla każdego z systemów plików jest opisany w swojej oddzielnej sekcji. [FTP File System] System plików FTP (FTP File System) Ftpfs pozwala na manipulowanie plikami na zdalnych komputerach, do normalnego użytku, możesz próbować używać panelowych komend FTP i dowiązań (dostępnych z linii menu) lub zmienić ścieżkę bezpośrednio za pomocą zwykłej komendy cd wyglądającej tak jak poniżej: /#ftp:[!][użytkownik[:hasło]@]komputer[:port][zdalny katalog] Parametry użytkownik , port i zdalny katalog są opcjonalne. Jeśli wybierzesz element użytkownik Midnight Commander spróbuje zalogować się na zdalnym komputerze jako zadany użytkownik, w przeciwnym razie użyje twojego loginu. Opcjonalne jest również hasło , jeśli jest obecne zostanie użyte do nawiązania połączenia. To użycie nie jest zalecane (tak samo jak trzymanie tego w twojej hotliście, dopóki nie ustawisz odpowiednich uprawnień, aby nikt niepowołany nie miał do tego dostępu). Przykłady: /#ftp:ftp.nuclecu.unam.mx/linux/local /#ftp:tsx-11.mit.edu/pub/linux/packages /#ftp:!behind.firewall.edu/pub /#ftp:guest@remote-host.com:40/pub /#ftp:miguel:xxx@server/pub Aby połączyć się z serwerem znajdującym się za firewallem, będziesz musiał użyc przedrostka ftp://! aby wymusić na Midnight Commanderze używanie serwera proxy do transferu danch. Serwer proxy definiuje się w oknie dialogowym wirtualnego systemu plików. Inną możliwością jest ustawienie opcji Always use ftp proxy w oknie konfiguracyjnym wirtualnego systemu plików. Skonfiguruje to program tak, aby zawsze używał serwera proxy. Jeśli ta zmienna jest ustawiona, program będzie robił dwie rzeczy: konsultował plik /usr/share/mc.no_proxy w celu znalezienia linii zawierających nazwy serwerów, które są lokalne (jeśli nazwa hosta zaczyna się od kropki, uznaje się, że jest to domena) i sprawdza czy jakieś hosty bez kropek w nazwie są widoczne bezpośrednio. Jeśli używasz systemu ftpfs będąc za routerem filtrującym, który nie pozwala ci na używanie standardowej metody otwierania plików, możesz chcieć wymusić na programie używanie trybu passive-open. Aby tego używać ustaw opcję ftpfs_use_passive_connections w pliku inicjującym. Midnight Commander przechowuje listę katalogów w buforze podręcznym. Czas wyrzucania bufora jest ustawiany w oknie dialogowym Wirtualnego Systemu Plików. To ma śmieszną właściwość taką, że nawet kiedy wystąpią jakieś zmiany w katalogu, nie będą one pokazane w strukturze katalogów, dopóki nie wymusisz tego przy użyciu kombinacji C-r. To jest dobre rozwiązanie (jeśli myślisz, że to jest bug, to pomyśl o pracy na zdalnych systemach położonych po drugiej stronie Atlantyku przy użyciu ftpfs :) ). [Tar File System] System plików tar (Tar File System) System plików tar pozwala na dostęp w trybie tylko-do-odczytu do plików typu tar i do skompresowanych plików typu tar, za pomocą komendy chdir. Aby zmienić katalog na plik tar, możesz zmienić aktualny katalog używając następującej konstrukcji: /nazwa_pliku.tar:utar/[katalogu-wewnątrza-archiwum] Plik mc.ext pozwala już na tworzenie skrótów do plików tar, oznacza to, że możesz wybrać jakiś plik tar i nacisnąć enter aby do niego wejść, zobacz sekcję Edycja pliku rozszerzeń po więcej szczegółów na temat tego jak zostało to pomyślane. Przykłady mc-3.0.tar.gz#utar/mc-3.0/vfs /ftp/GCC/gcc-2.7.0.tar#utar Późniejszy podaje pełną ścieżkę archiwum tar.[FIle transfer over SHell filesystem] Transfer plików pomiędzy systemami plików (FIle transfer over SHell filesystem) System plików fish jest systemem opartym na sieci, który pozwala na manipulowanie plikami na obcej maszynie tak jakby były one lokalne. Aby tego używać, druga strona musi również mieć ustawiony serwer fish, lub musi mieć powłokę kompatybilną z bashem. Aby połączyć się z obcą maszyną, musisz tylko zmienić katalog do specjalnego katalogu, którego nazwa jest w następującym formacie: /#sh:[użytkownik@]komputer[:opcje];/[zdalny-katalog]; Elementy użytkownik , opcje i zdalny katalog są opcjonalne. Jeśli podasz użytkownika Midnight Commander spróuje zalogować się na obcy komputer jako zadany użytkownik w przeciwnym razie użyty zostanie twój login. Jako opcja może wystąpić 'C' - włącza kompresje i 'rsh' - włącza rsh zamist ssh. Jeśli zdalny-katalog istnieje, twój aktualny katalog na zdalnym komputerze będzie ustawiony na niego. Przykłady: /#sh:onlyrsh.mx:r/linux/local /#sh:joe@want.compression.edu:C/private /#sh:joe@noncompressed.ssh.edu/private [Network File System] Sieciowe systemy plików Midnight Commander pozwala na obsługę zdalnych systemów i manipulowanie na ich dyskach, tak jakby były one lokalne. Żeby to było możliwe druga maszyna musi być uruchomiona razem z programem mcserv (8). Żeby podłączyć się do obcego komputera musisz przejść do katalogu w specjalny sposób opisany poniżej: mc:[użytkownik@]komputer[:port][katalog] Użytkownik , port i katalog są opcjami nieobowiązkowymi. Jeśli podasz użytkownika Midnight Commander spróbuje zalogować się do systemu zdalnego jako zadany użytkownik, w przeciwnym wypadku spróbuje użyć twojej aktualnej nazwy zgłoszeniowej. Port jest używany jeśli zdalny komputer jest odpalony na niestandardowych portach (zobacz stronę manuala mcserv (8) po więcej informacji o portach); i wreszcie jeśli katalog jest podany, twoim katalogiem domowym na zdalnym komputerze będzie ten podany. Przykłady: mc:ftp.nuclecu.unam.mx/linux/local mc:joe@foo.edu:11321/private [Undelete File System] Odzyskiwanie plików Na systemach Linuksowych, jeśli dodałeś w konfiguracji opcję przywracania skasowanych plików z systemów ext2, będziesz w stanie to robić. Odzyskiwanie plików jest możliwe tylko i wyłącznie na systemach typu ext2. Przywracany system plików jest tylko nakładką na bibliotekę ext2fs: odzyskiwanie nazw wszystkich skasowanych plików i próba uczynienia z nich normalnej partycji. Żeby używać tych systemów plików, będziesz musiał przejść od specjalnego pliku, którego nazwa składa się z przedrostka "undel:" i nazwy pliku, w której ów plik rezyduje. Na przykład, aby odzyskać skasowane pliki z drugiej partycji pierwszego dysku scsi Linux, będziesz musiał użyć następującej ścieżki: undel:/dev/sda2 Może to chwilkę potrwać zanim pliki zostaną pokazane i będziesz mógł je normalnie oglądać. [Polskie znaki] Polskie znaki Midnight Commander bardzo dobrze radzi sobie z obsługą znaków nieamerykańskich (160+) w tym polskich. Ważne jest aby mieć ustawione polskie znaki na konsoli (tzn. aby powłoka je obsługiwała). Jeśli używasz basha musisz tylko ustawić w pliku inputrc ( /etc/inputrc lub ~/.inputrc) następujące wartości: set meta-flag on set convert-meta off set output-meta on w pliku /etc/sysconfig/i18n: SYSFONT=lat2u-16 SYSFONTACM=iso02 natomiast w pliku /etc/sysconfig keyboard: KEYTABLE=pl Potem użyj poleceń /sbin/setsysfont i loadkeys pl . [Zwróć uwagę na to, że te pliki są charakterystyczne dla dystrybucji RedHat, jeśli masz inną i wiesz jak to ustawić, to napisz do mnie, a ja to tu dopiszę [ patrz tłumacz na dole ;)) ]]. Teraz wystarczy już tylko włączyć odpowiednie opcje w menu opcji (klawisz F9). W menu opcji wybieramy Display bits i włączamy opcje ISO 8859-1 oraz Full 8 bits input . Potem zapisujemy konfigurację w opcje | Save setup. I gotowe - polskie literki działają również w podglądzie i wbudowanym edytorze plików. [Colors] Kolory Midnight Commander próbuje sprawdzić czy twój terminal obsługuje kolory używając bazy danych terminali. Czasami jest to zmieniane przez różne flagi startowe, np. możesz wymusić wyświetlanie czarno-białe lub kolorowe startując z opcją odpowiednio -b i -c. Jeśli program jest skompilowany z menedżerem ekranu Slang zamiast ncurses, sprawdzi on również wartość zmiennej COLORTERM . Jeśli jest ustawiona, ma takie samo znaczenie jak opcja -c. Możesz wybrać terminale, które zawsze żądają wyświetlania w kolorze, poprzez dodanie ich do pozycji color_terminals w sekcji pliku startującego. Uchroni to Midnight Commandera przed próbami odkrycia typu twojego terminala. Na przykład [Colors] color_terminals=linux,xterm color_terminals=terminal-name1,terminal-name2... Program może być skompilowany zarówno z bibliotekami slang jak i ncurses. Ncurses nie obsługuje metody wymuszania wyświetlania, zawsze sprawdza w bazie danych terminali. Midnight Commander umożliwia również zmianę standardowych barw ekranu. Aktualnie kolory są skonfigurowane przy użyciu zmiennej MC_COLOR_TABLE w sekcji Colors pliku startowego. W sekcji kolorów, standardowa mapa kolorów jest ładowana ze zmiennej base_color . Możesz wybrać swoją własną mapę dla terminala poprzez użycie nazwy terminala jako klucza w tej sekcji. Na przykład: [Colors] base_color= xterm=menu=magenta:marked=,magenta:markselect=,red Format definicji kolorów jest następujący: =,:= ... Kolory są opcjonalne, a słowa kluczowe są następujące: normal, selected, marked, markselect, errors, input, reverse menu, menusel, menuhot, menuhotsel, gauge; kolory okien dialogowych: dnormal, dfocus, dhotnormal, dhotfocus; Kolory pomocy: helpnormal, helpitalic, helpbold, helplink, helpslink; Kolory podglądu: viewunderline; Specjalne tryby podświetlenia: executable, directory, link, device, special. [nie tłumaczyłem nazw z racji tego, że trzeba je stosować w ich angielskim brzmieniu - jeśli jesteś aż tak zaawansowany, użyj słownika]. Okna dialogowe mogą mieć następujące kolory: dnormal używany do normalnego tekstu, dfocus jest kolorem używanym do wyświetlania aktualnego komponentu, dhotnormal jest kolorem używanym do odróżnienia klawiszy w normalnych komponentach, a dhotfocus jest używany do wyświetlania owych w aktualnie wybranym. Menu używa tego samego schematu, ale jako nazw kolorów używa menu, menusel, menuhot i menuhotsel. Pomoc używa następujących kolorów: helpnormal używany do normalnego tekstu, helpitalic używa tej samej czcionki, którą wykorzystuje manual do wyświetlania czcionki typu italic, helpbold tak samo jak wyżej tylko czcionki są typu bold, helplink używane dla niewybranych jeszcze dowiązań i helpslink używane dla już wybranych. gauge pokazuje kolor wypełnienia pokazywany przy wskaźniku postępu [ang. gauge], ukazującym ile procent pliku zostało przekopiowane itp. w graficzny sposób. Dla trybu wysokiego podświetlania directory jest używane jako kolor do wyświetlania katalogów; executable dla plików wykonywalnych; link do wyświetlania dowiązań; device do wyświetlania plików urządzeń (devices); special dla plików specjalnych, takich jak gniazda FIFO i IPC; core dla wyświetlania plików typu core (zobacz również tę opcję w sekcji Specjalne ustawienia). Możliwe kolory to: black, gray, red, brightred, green, brightgreen, brown, yellow, blue, brightblue, magenta, brightmagenta, cyan, brightcyan, lightgray and white. [sorry, że ich nazw nie tłumaczyłem, ale używać ich trzeba w oryginalnym brzmieniu :))]. [Special Settings] Specjalne ustawienia Większość ustawień Midnight Commandera może być zmieniana z poziomu menu. Pomimo tego jest pewna ilość ustawień, których zmiana możliwa jest jedynie poprzez zmianę w plikach konfiguracyjnych. Opcje mogą być ustawione w twoim pliku ~/.mc/ini : clear_before_exec. Standardowo Midnight Commander czyści ekran przed wykonaniem komendy. Jeśli chciałbyś widzieć wyjście komendy na dole ekranu, wyedytuj twój plik ~/mc/ini i zmień pole clear_before_exec na 0. confirm_view_dir. Jeśli naciskasz F3 na katalogu, normalnie MC wchodzi do niego. Jeśli ta opcja ma wartość 1, MC zapyta się o potwierdzenie przed wejściem do tego katalogu, jeśli masz zaznaczone jakieś pliki. drop_menus. Jeśli ta opcja jest ustawiona, kiedy naciskasz klawisz F9, rozciągane menu będzie od razu rozłożone, w przeciwnym wypadku znajdziesz się po prostu w najwyższym wierszu ekranu traktowanym jako menu. Będziesz musiał użyć strzałek lub pierwszych literek, aby wybrać konkretne menu. ftpfs_retry_seconds. Wartość jest ilością sekund, przez które Midnight Commander będzie czekał cierpliwie zanim rozpocznie łączenie się z serwerem ftp od nowa. Dzieje się to wtedy kiedy serwer odmówił połączenia lub hasło jest nieprawidłowe. Jeśli wartość wynosi zero, nie nastąpi próba ponownego połączenia z serwerem. ftpfs_use_passive_connections. Standardowo ta opcja jest wyłączona. Powoduje ona, że ftpfs otwiera połączenia pasywne dla transmisji danych. Jest to używane przez ludzi, którzy siedzą za ruterami filtrującymi. Działa to tylko wtedy, kiedy nie używasz serwera ftp proxy. max_dirt_limit. Opisuje jak wiele odświeżeń ekranu może być maksymalnie ominięte we wbudowanym podglądzie plików. Normalnie ta wartość jest ważna, gdyż MC automatycznie dostosowuje liczbę odświeżeń do liczby naciśniętych klawiszy. Chociaż na bardzo wolnych komputerach lub na klawiaturach z szybkim powtarzaniem klawiszy, duża wartość mogłaby spowodować skoki ekranu i utratę płynności. Wydaje się, że wartość 10 dla max_dirt_limit jest najlepszym ustawieniem i to jest wartość standardowa tej funkcji. mouse_move_pages. Kontroluje czy przewijanie w panelu za pomocą myszki odbywa się strona po stronie czy linijka po linjce. mouse_move_pages_viewer. Tak samo jak wyżej tylko, że we wbudowanym wewnętrznym podglądzie plików. navigate_with_arrows. Jeśli ta opcja jest włączona, możesz używać strzałek do automatycznego przemieszczanie się pomiędzy katalogami, jeśli linia poleceń jest pusta. (dotyczy to strzełek w bok). nice_rotating_dash Jeśli jest włączony, Midnight Commander będzie pokazywał w lewym górnym rogu obracający się myślnik kiedy będzie wykonywał jakiś proces. old_esc_mode Standardowo Midnight Commander traktuje klawisz ESC jako przedrostek (old_esc_mode=0). Jeśli włączysz tę opcję (old_esc_mode=1), to klawisz ESC będzie przedrostkiem dla innego klawisza, ale jeśli ten nie nastąpi, będzie on zinterpretowany jako klawisz anulowania (tak jak ESC ESC). only_leading_plus_minus zmienia znaczenia znaków '+', '-', '*' w linii komend (wybór, odznaczenie, odwrócenie zaznaczenia). Standardowo działają one tylko wtedy kiedy linia poleceń jest pusta. Jeśli coś jest w niej już napisane, znaki te są traktowane jako normalne. Jest to przydatne gdyż najczęściej w trakcie pisania nie chcemy zmieniać zaznaczenia. Jednak czasami ... - wystarczy przestawić tę opcję i klawisze te będą zawsze działać. panel_scroll_pages Jeśli ustawione (standardowo), panel będzie przewijany o połowę za każdym razem kiedy kursor dochodzi do dolnej lub górnej linii, w przeciwnym wypadku przewijanie będzie się odbywać linia po linii. show_output_starts_shell Ta opcja pracuje jeśli nie używasz obsługi powłoki w tle. Kiedy użyjesz kombinacji klawiszy C-o i ta opcja jest włączona, będziesz miał nową powłokę. Jeśli nie, dowolny klawisz przywróci znów Midnight Commandera (C-o działa jak podgląd). show_all_if_ambiguous. Standardowo Midnight Commander pokazuje wszystkie możliwe dokończenia jeśli jest ich więcej i naciśnięto kombinację M-Tab po raz drugi, za pierwszym razem dokończone zostanie tylko tyle ile jest to możliwe i jeśli będzie więcej możliwości słychać będzie krótkie bipnięcie. Jeśli chcesz widzieć wszystkie możliwe dokończenia już po pierwszym naciśnięciu M-Tab , zmień tę opcję na 1. torben_fj_mode Jeśli ta opcja jest włączona, klawisze home i end będą działały troszkę inaczej w panelach, zamiast przemieszczać linię wyboru do pierwszej lub ostatniej linii w panelu, będą działały tak jak jest to opisane poniżej: Klawisz home będzie: przechodził do środkowej linii, jeśli jest pod nią; w przeciwnym wypadku będzie przechodził do najwyższej linii w panelu, jeśli już w niej jest, będzie przechodził do pierwszego pliku w panelu. Klawisz end ma podobne zastosowanie: przechodzi do środkowej linii, jeśli jest nad nią; w przeciwnym wypadku przechodzi do najniższej linii w panelu, chyba że już się w niej znajduje, wtedy przechodzi do ostatniego pliku w panelu. highlight_mode Standardowo wszystkie informacje w panelach są wyświetlane tym samym kolorem. Jeśli ta warość jest ustawiona na 1, to uprawnienia lub tryb będą wyświetlane przy użyciu podświetlonej barwy, tak aby pokazać ustawienia dla użytkownika. Tak więc prawa do odczytu, zapisu i wykonywania będą wyświetlane na żółto (tzn. kolorem selected ). W dodatku jeśli ta zmienna jest ustawiona na 2, to całe linie są wyświetlane w kolorze odpowiadającym ich typowi (zobacz sekcję Kolory). Podświetlenie uprawnień również pracuje w tym trybie. use_file_to_guess_type Jeśli ta zmienna jest ustawiona (standardowo) próbuje się dostosować rozszerzenie pliku do tego wybranego w pliku mc.ext. xterm_mode Jeśli ta opcja jest włączona (standardowo tak nie jest) kiedy przeglądasz plik w panelu drzewa, będzie on automatycznie przeładowywał drugi panel na zawartość wybranego katalogu. [Terminal databases] Baza danych terminali (Terminal databases) Midnight Commander pozwala ci na naprawienie bazy danych terminali bez posiadania uprawnień roota. Midnight Commander szuka w pliku startowym (mc.lib położonego w katalogach z bibliotekami Midnight Commandera) lub w pliku ~/.mc/ini sekcji "terminal:nazwa-twojego-terminala" i potem sekcji "terminal:general", każda linia sekcji zawiera symbol klawisza, który chcesz zdefiniować, zaczynające się do znaku równości i definicji klawisza. Możesz użyć kombinacji \E aby reprezentować znak escape i ^x aby reprezentować znak Control-x. Możliwymi klawiszami symboli są: f0 do f20 Klawisze funkcyjne f0-f20 bs backspace home klawisz home end klawisz end up strzałka w górę down strzałka w dół left strzałka w lewo right strzałka w prawo pgdn klawisz page down pgup klawisz page up insert znak insert delete znak delete complete do dokańczania Na przykład, aby zdefiniować klawisz insert jako Escape + [ + O + p, możesz ustawić to pliku ini: insert=\E[Op Symbol klawisza complete reprezentuje sekwencję wyjścia używaną do wywoływania procesu dokańczania, jest to wywoływane kombinacją M-tab, ale możesz zdefiniować inne klawisze do wykonywania tych samych funkcji (na tych klawiaturach z toną fajnych i zupełnie bezużytecznych klawiszy). [FILES] PLIKI Program będzie pobierał wszystkie swoje informacje ze zmiennej MCHOME, jeśli jest ona nie ustawiona to znowu przetwarzany jest katalog /usr. /usr/share/mc.hlp Plik pomocy dla programu. /usr/share/mc/mc.ext Standardowy plik rozszerzeń plików. ~/.mc/bindings Własny plik użytkownika, konfiguruje podgląd i edycje plików. Ma wyższy priorytet niż plik systemowy. /usr/share/mc/mc.ini Standardowy plik setupu do Midnight Commandera, używany tylko wówczas, kiedy użytkownik nie ma swojego własnego pliku ~/.mc/ini. /usr/share/mc/mc.lib Globalne ustawienia Midnight Commandera. Ustawienia w tym pliku są uwzględniane przez wszystkie sesje Midnight Commandera, użyteczne do definiowania ogólnosystemowych ustawień terminali. ~/.mc/ini Własny setup użytkownika. Jeśli ten plik jest dostępny, jest ładowany zamiast pliku globalnego. /usr/share/mc/mc.hint Plik zawierający podpowiedzi (hints) wyświetlane przez program. /usr/share/mc/mc.menu Ten plik zawiera informacje o ogólnosystemowych aplikacjach w menu. ~/.mc/menu Własny plik menu użytkownika. Jeśli ten plik jest obecny jest używany zamiast pliku globalnego. ~/.mc/tree Lista katalogów drzewa katalogów i podglądu drzewa. Jedna linia jest jednym wejściem. Linie zaczynające się od ukośnika są pełnymi nazwami katalogów. Linie zaczynające się od numeru mają tyle znaków ile poprzedni katalog. Jeśli chcesz możesz stworzyć plik używając komendy "find / -type d -print | sort > ~/.mc/tree". Normalnie nie ma sensu tego czynić, gdyż Midnight Commander robi to sam za ciebie. ./.mc.menu Lokalny plik zdefiniowany przez użytkownika. Jeśli ten plik jest dostępny, jest używany zamiast pliku w katalogu domowym i ogólnosystemowego. [AVAILABILITY] DOSTĘPNOŚĆ Najnowsza wersja programu jest do zdobycia na serwerze ftp.nuclecu.unam.mc w katalogu /linux/local i w Europie na serwerze sunsite.mff.cuni.cz w katalogu /GNU/mc i na serwerze ftp.teuto.de w katalogu /lmb/mc.[SEE ALSO] ZOBACZ TAKŻE ed(1), gpm(1), mcserv(8), terminfo(1), view(1), sh(1), bash(1), tcsh(1), zsh(1). Strona Midnight Commander w sieci World Wide Web: http://www.gnu.org/software/mc/ [AUTHORS] AUTORZY Miguel de Icaza (miguel@roxanne.nuclecu.unam.mx), Janne Kukonlehto (jtklehto@paju.oulu.fi), Radek Doulik (rodo@ucw.cz), Fred Leeflang (fredl@nebula.ow.org), Dugan Porter (dugan@b011.eunet.es), Jakub Jelinek (jj@sunsite.mff.cuni.cz), Ching Hui (mr854307@cs.nthu.edu.tw), Andrej Borsenkow (borsenkow.msk@sni.de), Norbert Warmuth (nwarmuth@privat.circular.de), Mauricio Plaza (mok@roxanne.nuclecu.unam.mx), Paul Sheer (psheer@icon.co.za) and Pavel Machek (pavel@ucw.cz) are the developers of this package; Alessandro Rubini (rubini@ipvvis.unipv.it) has been especially helpful debugging and enhancing the program's mouse support, John Davis (davis@space.mit.edu) also made his S-Lang library available to us under the GPL and answered my questions about it, and the following people have contributed code and many bug fixes (in alphabetical order): Adam Tla/lka (atlka@sunrise.pg.gda.pl), alex@bcs.zp.ua (Alex I. Tkachenko), Antonio Palama, DOS port (palama@posso.dm.unipi.it), Erwin van Eijk (wabbit@corner.iaf.nl), Gerd Knorr (kraxel@cs.tu-berlin.de), Jean-Daniel Luiset (luiset@cih.hcuge.ch), Jon Stevens (root@dolphin.csudh.edu), Juan Francisco Grigera, Win32 port (j-grigera@usa.net), Juan Jose Ciarlante (jjciarla@raiz.uncu.edu.ar), Ilya Rybkin (rybkin@rouge.phys.lsu.edu), Marcelo Roccasalva (mfroccas@raiz.uncu.edu.ar), Massimo Fontanelli (MC8737@mclink.it), Pavel Roskin (pavel_roskin@geocities.com), Sergey Ya. Korshunoff (root@seyko.msk.su), Thomas Pundt (pundtt@math.uni-muenster.de), Timur Bakeyev (timur@goff.comtat.kazan.su), Tomasz Cholewo (tjchol01@mecca.spd.louisville.edu), Torben Fjerdingstad (torben.fjerdingstad@uni-c.dk), Vadim Sinolitis (vvs@nsrd.npi.msu.su) and Wim Osterholt (wim@djo.wtm.tudelft.nl). [BUGS] BŁĘDY W pliku TODO dystrybucji znajdziesz informacje na temat tego, co pozostało jeszcze do zrobienia. Jeśli chcesz zgłosić kłopoty z programem [błędy w nim], wyślij e-mail [po angielsku], na adres mc-devel@gnome.org. Do zgłoszenia błędu dołącz opis problemu, versję programu, którego używasz (wyświetla ją mc -V), system operacyjny, na którym pracujesz i jeśli program się wykłada, chcielibyśmy dostać ślad stosu.[TŁUMACZENIE] TŁUMACZENIE Maciej Wojciechowski wojciech@staszic.waw.pl [main] lqwqk k k  x x x . x . x  x x x k lqu wqk k lqw tqk n  x x x x x x x x x x x x x x  v v v mqv v v v mqu v v mj qqqqqqCommander qj  To główny ekran pomocy Midnight Commandera . Aby dowiedzieć się, jak korzystać z interaktywnej pomocy naciśnij EnterHow to use help. Możesz też przejść bezpośrednio do spisu treściContents pomocy. GNU Midnight Commander został napisany przez autorówAUTHORS. GNU Midnight Commander jest dostarczany ABSOLUTNIE BEZ ŻADNEJ GWARANCJIWarranty. Jest on wolnym oprogramowaniem, więc dozwolona jest jego redystrybucja na zasadach GNU General Public LicenseLicense (jej nieoficjalne tłumaczenie znajdziesz tutajLicense-pl). [License] Licencja Nieoficjalne polskie tłumacznie znajdziesz tutajLicense-pl. GNU GENERAL PUBLIC LICENSE Version 2, June 1991 Copyright (C) 1989, 1991 Free Software Foundation, Inc. 51 Franklin Street, Fifth Floor, Boston, MA 02110-1301 USA Everyone is permitted to copy and distribute verbatim copies of this license document, but changing it is not allowed. Preamble The licenses for most software are designed to take away your freedom to share and change it. By contrast, the GNU General Public License is intended to guarantee your freedom to share and change free software--to make sure the software is free for all its users. This General Public License applies to most of the Free Software Foundation's software and to any other program whose authors commit to using it. (Some other Free Software Foundation software is covered by the GNU Library General Public License instead.) You can apply it to your programs, too. When we speak of free software, we are referring to freedom, not price. Our General Public Licenses are designed to make sure that you have the freedom to distribute copies of free software (and charge for this service if you wish), that you receive source code or can get it if you want it, that you can change the software or use pieces of it in new free programs; and that you know you can do these things. To protect your rights, we need to make restrictions that forbid anyone to deny you these rights or to ask you to surrender the rights. These restrictions translate to certain responsibilities for you if you distribute copies of the software, or if you modify it. For example, if you distribute copies of such a program, whether gratis or for a fee, you must give the recipients all the rights that you have. You must make sure that they, too, receive or can get the source code. And you must show them these terms so they know their rights. We protect your rights with two steps: (1) copyright the software, and (2) offer you this license which gives you legal permission to copy, distribute and/or modify the software. Also, for each author's protection and ours, we want to make certain that everyone understands that there is no warranty for this free software. If the software is modified by someone else and passed on, we want its recipients to know that what they have is not the original, so that any problems introduced by others will not reflect on the original authors' reputations. Finally, any free program is threatened constantly by software patents. We wish to avoid the danger that redistributors of a free program will individually obtain patent licenses, in effect making the program proprietary. To prevent this, we have made it clear that any patent must be licensed for everyone's free use or not licensed at all. The precise terms and conditions for copying, distribution and modification follow. GNU GENERAL PUBLIC LICENSE TERMS AND CONDITIONS FOR COPYING, DISTRIBUTION AND MODIFICATION 0. This License applies to any program or other work which contains a notice placed by the copyright holder saying it may be distributed under the terms of this General Public License. The "Program", below, refers to any such program or work, and a "work based on the Program" means either the Program or any derivative work under copyright law: that is to say, a work containing the Program or a portion of it, either verbatim or with modifications and/or translated into another language. (Hereinafter, translation is included without limitation in the term "modification".) Each licensee is addressed as "you". Activities other than copying, distribution and modification are not covered by this License; they are outside its scope. The act of running the Program is not restricted, and the output from the Program is covered only if its contents constitute a work based on the Program (independent of having been made by running the Program). Whether that is true depends on what the Program does. 1. You may copy and distribute verbatim copies of the Program's source code as you receive it, in any medium, provided that you conspicuously and appropriately publish on each copy an appropriate copyright notice and disclaimer of warranty; keep intact all the notices that refer to this License and to the absence of any warranty; and give any other recipients of the Program a copy of this License along with the Program. You may charge a fee for the physical act of transferring a copy, and you may at your option offer warranty protection in exchange for a fee. 2. You may modify your copy or copies of the Program or any portion of it, thus forming a work based on the Program, and copy and distribute such modifications or work under the terms of Section 1 above, provided that you also meet all of these conditions: a) You must cause the modified files to carry prominent notices stating that you changed the files and the date of any change. b) You must cause any work that you distribute or publish, that in whole or in part contains or is derived from the Program or any part thereof, to be licensed as a whole at no charge to all third parties under the terms of this License. c) If the modified program normally reads commands interactively when run, you must cause it, when started running for such interactive use in the most ordinary way, to print or display an announcement including an appropriate copyright notice and a notice that there is no warranty (or else, saying that you provide a warranty) and that users may redistribute the program under these conditions, and telling the user how to view a copy of this License. (Exception: if the Program itself is interactive but does not normally print such an announcement, your work based on the Program is not required to print an announcement.) These requirements apply to the modified work as a whole. If identifiable sections of that work are not derived from the Program, and can be reasonably considered independent and separate works in themselves, then this License, and its terms, do not apply to those sections when you distribute them as separate works. But when you distribute the same sections as part of a whole which is a work based on the Program, the distribution of the whole must be on the terms of this License, whose permissions for other licensees extend to the entire whole, and thus to each and every part regardless of who wrote it. Thus, it is not the intent of this section to claim rights or contest your rights to work written entirely by you; rather, the intent is to exercise the right to control the distribution of derivative or collective works based on the Program. In addition, mere aggregation of another work not based on the Program with the Program (or with a work based on the Program) on a volume of a storage or distribution medium does not bring the other work under the scope of this License. 3. You may copy and distribute the Program (or a work based on it, under Section 2) in object code or executable form under the terms of Sections 1 and 2 above provided that you also do one of the following: a) Accompany it with the complete corresponding machine-readable source code, which must be distributed under the terms of Sections 1 and 2 above on a medium customarily used for software interchange; or, b) Accompany it with a written offer, valid for at least three years, to give any third party, for a charge no more than your cost of physically performing source distribution, a complete machine-readable copy of the corresponding source code, to be distributed under the terms of Sections 1 and 2 above on a medium customarily used for software interchange; or, c) Accompany it with the information you received as to the offer to distribute corresponding source code. (This alternative is allowed only for noncommercial distribution and only if you received the program in object code or executable form with such an offer, in accord with Subsection b above.) The source code for a work means the preferred form of the work for making modifications to it. For an executable work, complete source code means all the source code for all modules it contains, plus any associated interface definition files, plus the scripts used to control compilation and installation of the executable. However, as a special exception, the source code distributed need not include anything that is normally distributed (in either source or binary form) with the major components (compiler, kernel, and so on) of the operating system on which the executable runs, unless that component itself accompanies the executable. If distribution of executable or object code is made by offering access to copy from a designated place, then offering equivalent access to copy the source code from the same place counts as distribution of the source code, even though third parties are not compelled to copy the source along with the object code. 4. You may not copy, modify, sublicense, or distribute the Program except as expressly provided under this License. Any attempt otherwise to copy, modify, sublicense or distribute the Program is void, and will automatically terminate your rights under this License. However, parties who have received copies, or rights, from you under this License will not have their licenses terminated so long as such parties remain in full compliance. 5. You are not required to accept this License, since you have not signed it. However, nothing else grants you permission to modify or distribute the Program or its derivative works. These actions are prohibited by law if you do not accept this License. Therefore, by modifying or distributing the Program (or any work based on the Program), you indicate your acceptance of this License to do so, and all its terms and conditions for copying, distributing or modifying the Program or works based on it. 6. Each time you redistribute the Program (or any work based on the Program), the recipient automatically receives a license from the original licensor to copy, distribute or modify the Program subject to these terms and conditions. You may not impose any further restrictions on the recipients' exercise of the rights granted herein. You are not responsible for enforcing compliance by third parties to this License. 7. If, as a consequence of a court judgment or allegation of patent infringement or for any other reason (not limited to patent issues), conditions are imposed on you (whether by court order, agreement or otherwise) that contradict the conditions of this License, they do not excuse you from the conditions of this License. If you cannot distribute so as to satisfy simultaneously your obligations under this License and any other pertinent obligations, then as a consequence you may not distribute the Program at all. For example, if a patent license would not permit royalty-free redistribution of the Program by all those who receive copies directly or indirectly through you, then the only way you could satisfy both it and this License would be to refrain entirely from distribution of the Program. If any portion of this section is held invalid or unenforceable under any particular circumstance, the balance of the section is intended to apply and the section as a whole is intended to apply in other circumstances. It is not the purpose of this section to induce you to infringe any patents or other property right claims or to contest validity of any such claims; this section has the sole purpose of protecting the integrity of the free software distribution system, which is implemented by public license practices. Many people have made generous contributions to the wide range of software distributed through that system in reliance on consistent application of that system; it is up to the author/donor to decide if he or she is willing to distribute software through any other system and a licensee cannot impose that choice. This section is intended to make thoroughly clear what is believed to be a consequence of the rest of this License. 8. If the distribution and/or use of the Program is restricted in certain countries either by patents or by copyrighted interfaces, the original copyright holder who places the Program under this License may add an explicit geographical distribution limitation excluding those countries, so that distribution is permitted only in or among countries not thus excluded. In such case, this License incorporates the limitation as if written in the body of this License. 9. The Free Software Foundation may publish revised and/or new versions of the General Public License from time to time. Such new versions will be similar in spirit to the present version, but may differ in detail to address new problems or concerns. Each version is given a distinguishing version number. If the Program specifies a version number of this License which applies to it and "any later version", you have the option of following the terms and conditions either of that version or of any later version published by the Free Software Foundation. If the Program does not specify a version number of this License, you may choose any version ever published by the Free Software Foundation. 10. If you wish to incorporate parts of the Program into other free programs whose distribution conditions are different, write to the author to ask for permission. For software which is copyrighted by the Free Software Foundation, write to the Free Software Foundation; we sometimes make exceptions for this. Our decision will be guided by the two goals of preserving the free status of all derivatives of our free software and of promoting the sharing and reuse of software generally. [Warranty] NO WARRANTY 11. BECAUSE THE PROGRAM IS LICENSED FREE OF CHARGE, THERE IS NO WARRANTY FOR THE PROGRAM, TO THE EXTENT PERMITTED BY APPLICABLE LAW. EXCEPT WHEN OTHERWISE STATED IN WRITING THE COPYRIGHT HOLDERS AND/OR OTHER PARTIES PROVIDE THE PROGRAM "AS IS" WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EITHER EXPRESSED OR IMPLIED, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. THE ENTIRE RISK AS TO THE QUALITY AND PERFORMANCE OF THE PROGRAM IS WITH YOU. SHOULD THE PROGRAM PROVE DEFECTIVE, YOU ASSUME THE COST OF ALL NECESSARY SERVICING, REPAIR OR CORRECTION. 12. IN NO EVENT UNLESS REQUIRED BY APPLICABLE LAW OR AGREED TO IN WRITING WILL ANY COPYRIGHT HOLDER, OR ANY OTHER PARTY WHO MAY MODIFY AND/OR REDISTRIBUTE THE PROGRAM AS PERMITTED ABOVE, BE LIABLE TO YOU FOR DAMAGES, INCLUDING ANY GENERAL, SPECIAL, INCIDENTAL OR CONSEQUENTIAL DAMAGES ARISING OUT OF THE USE OR INABILITY TO USE THE PROGRAM (INCLUDING BUT NOT LIMITED TO LOSS OF DATA OR DATA BEING RENDERED INACCURATE OR LOSSES SUSTAINED BY YOU OR THIRD PARTIES OR A FAILURE OF THE PROGRAM TO OPERATE WITH ANY OTHER PROGRAMS), EVEN IF SUCH HOLDER OR OTHER PARTY HAS BEEN ADVISED OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGES. END OF TERMS AND CONDITIONS How to Apply These Terms to Your New Programs If you develop a new program, and you want it to be of the greatest possible use to the public, the best way to achieve this is to make it free software which everyone can redistribute and change under these terms. To do so, attach the following notices to the program. It is safest to attach them to the start of each source file to most effectively convey the exclusion of warranty; and each file should have at least the "copyright" line and a pointer to where the full notice is found. Copyright (C) This program is free software; you can redistribute it and/or modify it under the terms of the GNU General Public License as published by the Free Software Foundation; either version 2 of the License, or (at your option) any later version. This program is distributed in the hope that it will be useful, but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the GNU General Public License for more details. You should have received a copy of the GNU General Public License along with this program; if not, write to the Free Software Foundation, Inc., 51 Franklin Street, Fifth Floor, Boston, MA 02110-1301 USA Also add information on how to contact you by electronic and paper mail. If the program is interactive, make it output a short notice like this when it starts in an interactive mode: Gnomovision version 69, Copyright (C) year name of author Gnomovision comes with ABSOLUTELY NO WARRANTY; for details type `show w'. This is free software, and you are welcome to redistribute it under certain conditions; type `show c' for details. The hypothetical commands `show w' and `show c' should show the appropriate parts of the General Public License. Of course, the commands you use may be called something other than `show w' and `show c'; they could even be mouse-clicks or menu items--whatever suits your program. You should also get your employer (if you work as a programmer) or your school, if any, to sign a "copyright disclaimer" for the program, if necessary. Here is a sample; alter the names: Yoyodyne, Inc., hereby disclaims all copyright interest in the program `Gnomovision' (which makes passes at compilers) written by James Hacker. , 1 April 1989 Ty Coon, President of Vice This General Public License does not permit incorporating your program into proprietary programs. If your program is a subroutine library, you may consider it more useful to permit linking proprietary applications with the library. If this is what you want to do, use the GNU Library General Public License instead of this License. [License-pl] Nieoficjalne tłumaczenie licencji Uwaga: To jest nieoficjalne tłumaczenie Powszechnej Licencji Publicznej GNU na język polski. Nie zostało opublikowane przez Free Software Foundation i pod względem prawnym nie stanowi warunków rozpowszechniania oprogramowania stosującego GNU GPL -- ustanawia je wyłącznie oryginalny angielski tekst licencji GNU GPLLicense. Tłumaczenie pochodzi ze strony http://www.linux.org.pl/ Powszechna Licencja Publiczna GNU Wersja 2, czerwiec 1991 Copyright (C) 1989, 1991 Free Software Foundation, Inc. 51 Franklin Street, Fifth Floor, Boston, MA 02110-1301 USA Zezwala się na kopiowanie i rozpowszechnianie wiernych kopii niniejszego dokumentu licencyjnego, jednak bez prawa wprowadzania zmian. Preambuła Większość licencji na oprogramowanie pomyślana jest po to, aby odebrać użytkownikowi możliwość swobodnego udostępniania innym i zmieniania danego software'u. Natomiast w wypadku Powszechnej Licencji Publicznej GNU (GNU General Public License, GPL) celem jest zagwarantowanie użytkownikowi swobody udostępniania i zmieniania tego bezpłatnego oprogramowania, a więc danie pewności, iż oprogramowanie jest wolno dostępne dla wszystkich użytkowników. Niniejsza Powszechna Licencja Publiczna dotyczy większości oprogramowania wydawanego przez Fundację Wolnego Oprogramowania (Free Software Foundation) oraz wszelkich innych programów, których autorzy zobowiązują się do jej stosowania. (Niektóre rodzaje oprogramowania wydawanego przez Fundację objęte są Powszechną Licencją Publiczną GNU dla Bibliotek, GNU Library General Public License). Użytkownik może stosować ją również do swoich programów. Mówiąc o wolnym oprogramowaniu mamy na myśli swobodę, a nie cenę. Nasze Powszechne Licencje Publiczne wprowadzono po to, aby zapewnić Państwu swobodę rozpowszechniania kopii tego oprogramowania (i - jeśli ktoś chce - pobierania za tę usługę opłaty), jak również aby udostępnić kod źródłowy oraz umożliwić dokonywanie zmian tego oprogramowania lub wykorzystywania jego fragmentów w nowych, wolnych programach. Nie bez znaczenia jest też sama możliwość dotarcia do Państwa z informacją o wszystkich tych udogodnieniach. W celu ochrony praw użytkownika jesteśmy zmuszeni wprowadzać ograniczenia zabraniające komukolwiek kwestionowanie jego praw albo sugerowanie rezygnacji z tych praw. Ograniczenia te sprowadzają się do pewnych dla Państwa obowiązków w przypadku rozpowszechniania przez Was kopii naszego oprogramowania bądź dokonywania w nim zmian. Na przykład, jeśli rozprowadzacie Państwo kopie takiego programu, niezależnie czy gratisowo, czy za opłatą, musicie Państwo odbiorcy udzielić wszelkich tych praw, jakie mieliście sami. Musicie zapewnić mu również otrzymanie kodu źródłowego (lub możliwość otrzymania) oraz przedstawić niniejsze Warunki, aby mógł on poznać swoje prawa. Ochrona Państwa praw przebiega w dwóch etapach: 1. zastrzegamy prawo własności autorskiej do oprogramowania, 2. oferujemy Państwu niniejszą licencję, która daje Wam sankcjonowane prawem zezwolenie na kopiowanie, rozpowszechnianie i/lub modyfikowanie tego oprogramowania. Ponadto dla ochrony tak autora, jak i naszej, pragniemy mieć pewność, że każdy zrozumie, iż na niniejsze wolne oprogramowanie nie udziela się gwarancji. W razie dokonania w nim przez kogoś modyfikacji i puszczenia dalej do obrotu, pragniemy, aby dalsi odbiorcy zdawali sobie sprawę z tego, że problemy wprowadzone przez inne osoby nie są wyrazem oryginalnych działań twórców. I rzecz ostatnia: każdemu wolnemu programowi stale zagrażają patenty na oprogramowanie. Naszym pragnieniem jest unikanie takiego niebezpieczeństwa, kiedy redystrybutorzy wolnego programu indywidualnie uzyskują prawa patentowe, nadając tym samym programowi charakter prawnie zastrzeżony. W celu zapobieżenia takim zjawiskom jednoznacznie wyjaśniliśmy, że każdy patent musi być wydawany albo dla swobodnego użytku przez wszystkich, albo nie wydawany wcale. Poniżej podajemy dokładne zasady i warunki kopiowania, rozpowszechniania i modyfikowania. ZASADY I WARUNKI KOPIOWANIA, ROZPOWSZECHNIANIA I MODYFIKOWANIA 0. Niniejsza Licencja dotyczy programów i innych prac, na których umieszczona jest pochodząca od właściciela praw autorskich informacja, że dany program lub praca może być rozpowszechniana na warunkach niniejszej Powszechnej Licencji Publicznej. Używane poniżej słowo "Program" oznacza właśnie takie programy lub prace, zaś określenie "praca oparta na Programie" dotyczy albo Programu, albo pochodzącej od niego pracy w rozumieniu prawa autorskiego, to jest pracy zawierającej Program lub jego część dosłowną, bądź zmodyfikowaną i/lub przełożoną na inny język. (W dalszym ciągu niniejszego, pojęcie przekładu włącza się bez ograniczeń do terminu "modyfikacja"). Do każdego licencjobiorcy będziemy zwracać się "per Ty". Niniejsza Licencja nie obejmuje działań innych niż kopiowanie, rozprowadzanie i modyfikowanie - nie mieszczą się one w jej zakresie. Czynność używania Programu nie jest poddana ograniczeniom, a produkty uzyskane z Programu objęte są Licencją tylko wtedy, gdy ich treść stanowi pracę opartą na Programie (niezależnie od stworzenia jej przy użyciu Programu). To, czy fakt taki jest prawdą, zależy od tego, co dany Program wykonuje. 1. Możesz kopiować i rozprowadzać w dowolnych mediach wierne kopie kodu źródłowego Programu w otrzymanej formie pod warunkiem, że w widoczny sposób i odpowiednio podasz na każdej kopii właściwą informację o prawie autorskim i zrzeczenie się uprawnień z tytułu gwarancji; wszelkie napisy informacyjne na temat Licencji i faktu nieudzielania gwarancji musisz chronić przed uszkodzeniem, zaś wszystkim innym odbiorcom Programu musisz wraz z Programem wręczać egzemplarz niniejszej Licencji. Możesz pobierać opłatę za fizyczną czynność przekazania kopii i według własnej decyzji możesz za opłatą proponować ochronę gwarancyjną. 2. Możesz modyfikować swoją kopię czy kopie Programu oraz dowolne jego części, tworząc przez to pracę opartą na Programie, jak również kopiować i rozprowadzać takie modyfikacje i pracę na warunkach podanych w pkt.1 powyżej - pod warunkiem przestrzegania całości poniższych wymogów: a) Musisz spowodować umieszczenie na zmodyfikowanych plikach widocznej informacji o tym, że dane pliki zostały przez ciebie zmienione, wraz z datą dokonania zmian. b) Musisz doprowadzić do tego, aby każda rozpowszechniana lub publikowana przez ciebie praca, która w całości lub części zawiera Program, albo pochodzi od niego lub jego części, była w całości i bezpłatnie licencjonowana dla wszelkich stron trzecich na warunkach niniejszej Licencji. c) Jeżeli zmodyfikowany program podczas korzystania z niego w normalnym trybie odczytuje polecenia interaktywnie, musisz spowodować, aby po uruchomieniu (użyty w interaktywny sposób w najzwyklejszym trybie), wydrukowywał on lub wyświetlał powiadomienie o odnośnym prawie autorskim i braku gwarancji (ewentualnie o zapewnianiu gwarancji przez ciebie), oraz o tym, że użytkownicy mogą redystrybuować ten program na niniejszych warunkach wraz z informacją, jak użytkownik może zapoznać się z treścią niniejszej Licencji. (Wyjątek: jeśli sam Program jest interaktywny, ale normalnie nie drukuje takiego powiadomienia, twoja praca oparta na nim też nie musi wydrukowywać takiego powiadomienia). Niniejsze wymogi odnoszą się do zmodyfikowanej pracy jako całości. Jeśli dające się ustalić sekcje danej pracy nie pochodzą od Programu i mogą być racjonalnie uważane za samodzielne i odrębne same w sobie, to niniejsza Licencja i jej warunki nie mają zastosowania do takich sekcji przy rozprowadzaniu ich przez ciebie jako odrębne prace. Jeśli jednak rozprowadzasz je jako część całości, będącej pracą opartą na Programie, rozpowszechnianie tej całości musi być dokonywane na warunkach niniejszej Licencji, której zezwolenia dla innych licencjobiorców rozciągają się w całej szerokości na tę całość, a tym samym i na każdą indywidualną jej część, niezależnie od jej autorstwa. Dlatego też intencją tego fragmentu nie jest roszczenie sobie praw albo podważanie twych praw do pracy napisanej w całości przez ciebie. Chodzi nam raczej o korzystanie z prawa kontrolowania dystrybucji pochodnych i zbiorowych prac opartych na Programie. I jeszcze jedno: samo tylko połączenie z Programem (lub z pracą opartą na Programie) innej pracy - nie opartej na Programie, w ramach wolumenu nośnika przechowywania lub dystrybucji, nie powoduje objęcia takiej pracy zakresem niniejszej Licencji. 3. Możesz kopiować i rozprowadzać Program (lub opartą na nim pracę - zgodnie z pkt.2 w kodzie wynikowym lub w formie wykonywalnej w myśl postanowień pkt.1 i 2 powyżej, pod warunkiem zrealizowania również poniższych wymogów: a) Musisz dołączyć do niego odpowiadający mu, kompletny i możliwy do odczytania przez urządzenia cyfrowe kod źródłowy, który musi być rozpowszechniany na warunkach pkt.1 i 2 powyżej i na nośniku zwyczajowo używanym dla wzajemnej wymiany oprogramowania; lub b) dołączyć do niego pisemną ofertę, ważną co najmniej 3 lata, przyznającą każdej stronie trzeciej - za opłatą nie przekraczającą twego kosztu fizycznego wykonywania dystrybucji źródła - kompletną, odczytywalną przez urządzenia cyfrowe kopię odpowiadającego mu kodu źródłowego, rozprowadzaną na warunkach pkt.1 i 2 powyżej, na nośniku zwyczajowo używanym do wzajemnej wymiany oprogramowania; lub c) dołączyć do niego informację, jaką otrzymałeś na temat oferty rozprowadzania odpowiedniego kodu źródłowego. (Ta możliwość dozwolona jest tylko dla dystrybucji niehandlowej i jedynie wtedy, gdy otrzymałeś dany program w kodzie wynikowym lub formie wykonywalnej wraz z wymienioną ofertą - zgodnie z podpunktem "b" powyżej). Określenie kod źródłowy dla pracy oznacza formę pracy preferowaną dla wprowadzania do niej modyfikacji. Dla wykonanej pracy, kompletny kod źródłowy oznacza cały kod źródłowy wszystkich modułów, wszelkie sprzężone z nią pośredniczące pliki opisujące oraz zbiory komend stosowane do sterowania kompilacją i instalowaniem programów. Niemniej jednak, jako wyjątek specjalny, dystrybuowany (w formie źródłowej albo binarnej) kod źródłowy nie musi obejmować niczego, co jest normalnie rozprowadzane przy pomocy głównych komponentów (kompilator, jądro itd.) systemu operacyjnego, na którym pracuje część wykonywalna, o ile sam taki komponent towarzyszy tej części. Jeśli dystrybucja części wykonywalnej albo kodu wynikowego realizowana jest poprzez oferowanie dostępu do kopii z wyznaczonego miejsca, to oferowanie równoważnego dostępu dla kopiowania kodu źródłowego z tego samego miejsca liczy się jako rozpowszechnianie kodu źródłowego, nawet gdy strony trzecie nie są zmuszone do kopiowania źródła wraz z kodem wynikowym. 4. Poza przypadkami jednoznacznie dozwolonymi w niniejszej Licencji, nie możesz kopiować, modyfikować, sublicencjonować ani rozpowszechniać Programu. We wszystkich pozostałych wypadkach, każda próba skopiowania, sublicencjonowania lub rozpowszechnienia Programu jest nieważna i powoduje automatyczne wygaśnięcie twoich praw z tytułu Licencji. Niemniej jednak, stronom, które już otrzymały od ciebie kopie albo prawa w ramach niniejszej Licencji, licencje nie wygasają tak długo, jak długo strony te w pełni stosują się do nich. 5. Nie musisz akceptować niniejszej Licencji, jeżeli jej nie podpisałeś. Niemniej jednak, nic innego nie zapewni ci zezwolenia na modyfikowanie lub rozprowadzanie Programu i pochodzących od niego prac. Działania takie są prawnie zabronione, jeżeli nie przyjmujesz niniejszej Licencji. Dlatego też, poprzez modyfikowanie bądź rozpowszechnianie Programu (lub pracy na nim opartej) dajesz wyraz swojej akceptacji dla Licencji i wszelkich jej postanowień i warunków dotyczących kopiowania, rozprowadzania i modyfikowania Programu lub opartych na nim prac. 6. W każdym przypadku redystrybucji przez ciebie Programu (albo opartej na nim pracy), odbiorca automatycznie otrzymuje od pierwotnego licencjodawcy licencję na kopiowanie, rozpowszechnianie i modyfikowanie Programu na niniejszych zasadach i warunkach. Na korzystanie przez odbiorcę z udzielonych w niniejszej Licencji praw nie możesz narzucać już dalszych ograniczeń. Nie jesteś stroną odpowiedzialną za kontrolę przestrzegania Licencji przez osoby trzecie. 7. Jeśli na skutek wyroku sądowego lub zarzutu naruszenia patentu, jak też z każdej innej przyczyny (nie ograniczonej do kwestii patentowych) zostaną narzucone na ciebie (niezależnie czy to mocą wyroku sądowego, umowy, czy w inny sposób) warunki sprzeczne z warunkami niniejszej Licencji, to nie zwalniają one ciebie z warunków Licencji. Jeśli nie możesz prowadzić dystrybucji tak, aby wypełniać jednocześnie swoje obowiązki z tytułu niniejszej Licencji i inne odnośne obowiązki, to w rezultacie nie możesz wcale rozprowadzać Programu. Na przykład, gdyby licencja patentowa nie zezwalała na wolną od opłat licencyjnych redystrybucję Programu przez wszystkie osoby, które otrzymały kopie bezpośrednio lub pośrednio od ciebie, to jedynym sposobem pozwalającym ci na przestrzeganie i licencji patentowej, i Licencji niniejszej, byłoby całkowite powstrzymanie się od jakiejkolwiek dystrybucji Programu. Jeżeli w jakichś szczególnych okolicznościach któryś fragment niniejszego punktu stałby się nieważny lub niewykonywalny, to intencją jest, aby znajdowała zastosowanie pozostała część punktu, a treść całego punktu była stosowana w pozostałych okolicznościach. Celem niniejszego punktu nie jest zachęcanie do naruszania patentów czy innych praw własności, albo też do podważania ich ważności; niniejszy punkt za swój jedyny cel ma ochronę integralności systemu rozpowszechniania wolnego oprogramowania, realizowanego za pomocą publicznych licencji. Wielu ludzi bezinteresownie wniosło swój wkład do stworzenia szerokiego zakresu oprogramowania upowszechnianego w tym systemie, mając zaufanie do konsekwentnego jego stosowania; wyłącznie do autora/ofiarodawcy należy decyzja, czy życzy on sobie rozprowadzania oprogramowania za pośrednictwem innego systemu i licencjobiorca nie może tego prawa wyboru ograniczać. Intencją niniejszego punktu jest jasne i wyraźne przedstawienie tego, co uważa się za skutki, jakie rodzi pozostała część niniejszej Licencji. 8. W przypadku, gdy dystrybucja i/lub używanie Programu w niektórych krajach poddane jest ograniczeniom patentowym lub zastrzeżeniom prawami autorskimi, początkowy posiadacz praw autorskich, który poddaje Program pod oddziaływanie niniejszej Licencji, może dodać wyraźnie zakreślone geograficzne ograniczenie rozpowszechniania wyłączające te kraje, dzięki czemu dystrybucja dozwolona będzie wyłącznie w krajach czy wśród krajów nie objętych takim wyłączeniem. W przypadku takim, niniejsza Licencja obejmuje dane ograniczenie tak, jakby było ono wpisane w jej treść. 9. W miarę potrzeby Fundacja Wolnego Oprogramowania może publikować poprawione i/lub nowe wersje Powszechnej Licencji Publicznej. Takie nowe wersje będą napisane w duchu podobnym do obecnej wersji, ale mogą różnić się w szczegółach poruszających nowe problemy czy zagadnienia. Każdej wersji nadaje się wyróżniający ją numer. Jeżeli Program podaje numer wersji niniejszej Licencji, odnoszący się do tej wersji i "wszelkich wersji następnych", masz do wyboru albo stosować się do postanowień i warunków tej wersji, albo którejkolwiek wersji późniejszej wydanej przez Fundację Wolnego Oprogramowania. O ile Program nie podaje numeru wersji niniejszej Licencji, możesz wybrać dowolną wersję kiedykolwiek opublikowaną przez Fundację. 10. Jeśli chcesz włączyć części Programu do innych wolnych programów, których warunki rozpowszechniania są inne, zwróć się pisemnie do autora z prośbą o pozwolenie. W przypadku oprogramowania objętego przez Fundację prawem autorskim, napisz do Fundacji; czasami czynimy od tego odstępstwa. W naszej decyzji kierujemy się dwoma celami: utrzymania wolnego statusu wszystkich pochodnych naszego wolnego oprogramowania oraz - generalnie - promowania współudziału i wielokrotnego stosowania oprogramowania. WYRÓB BEZ GWARANCJI 11. PONIEWAŻ PROGRAM JEST LICENCJONOWANY BEZPŁATNIE, NIE JEST OBJĘTY GWARANCJĄ W ZAKRESIE DOZWOLONYM PRZEZ OBOWIĄZUJĄCE PRZEPISY. O ILE NA PIŚMIE NIE STANOWI SIĘ INACZEJ, POSIADACZE PRAW AUTORSKICH I/LUB INNE STRONY ZAPEWNIAJĄ PROGRAM W STANIE, W JAKIM JEST ("JAK WIDAĆ") BEZ JAKIEJKOLWIEK GWARANCJI, ANI WYRAŹNEJ, ANI DOMYŚLNEJ, W TYM MIĘDZY INNYMI DOMYŚLNYCH GWARANCJI CO DO PRZYDATNOŚCI HANDLOWEJ I PRZYDATNOŚCI DO OKREŚLONYCH ZASTOSOWAŃ. CAŁOŚĆ RYZYKA W ZAKRESIE JAKOŚCI I SKUTECZNOŚCI DZIAŁANIA PROGRAMU PONOSISZ SAM. W RAZIE GDYBY PROGRAM OKAZAŁ SIĘ WADLIWY, PONOSISZ KOSZT CAŁEGO NIEZBĘDNEGO SERWISU, NAPRAWY I KORYGOWANIA. 12. O ILE OBOWIĄZUJĄCE PRAWO NIE STANOWI INACZEJ ALBO CZEGOŚ INNEGO NIE UZGODNIONO W FORMIE PISEMNEJ, ŻADEN POSIADACZ PRAW AUTORSKICH ANI INNA STRONA MODYFIKUJĄCA I/LUB REDYSTRYBUJĄCA PROGRAM ZGODNIE Z POWYŻSZYMI ZEZWOLENIAMI, W ŻADNYM WYPADKU NIE JEST ODPOWIEDZIALNA WOBEC CIEBIE ZA SZKODY, W TYM SZKODY OGÓLNE, SPECJALNE, UBOCZNE LUB SKUTKOWE, WYNIKŁE Z UŻYCIA BĄDŹ NIEMOŻLIWOŚCI UŻYCIA PROGRAMU (W TYM, MIĘDZY INNYMI, ZA UTRATĘ DANYCH LUB POWSTANIE DANYCH NIEDOKŁADNYCH, ALBO ZA STRATY PONIESIONE PRZEZ CIEBIE LUB STRONY TRZECIE, JAK TEŻ NIEDZIAŁANIE PROGRAMU Z INNYMI PROGRAMAMI), NAWET JEŚLI DANY POSIADACZ BĄDŹ INNA STRONA ZOSTALI POWIADOMIENI O MOŻLIWOŚCI POWSTANIA TAKICH SZKÓD. KONIEC ZASAD I WARUNKÓW Jak stosować niniejsze Warunki do Twoich nowych programów Jeśli opracowujesz nowy program i chciałbyś, aby stał się on przydatny dla szerokiego ogółu, najlepszą drogą do osiągnięcia tego będzie nadanie twemu programowi charakteru wolnego oprogramowania, które każdy może redystrybuować i zmieniać na niniejszych warunkach. W tym celu do programu dołącz poniższe informacje. Bezpieczniej jest dołączyć je na początku każdego pliku źródłowego, dzięki czemu najskuteczniej można przekazać fakt nieistnienia gwarancji; każdy plik powinien przy tym nosić uwagę "copyright" i odnośnik, gdzie można znaleźć pełną informację. nazwa programu i informacja, do czego on służy. Copyright (C) 19../20.. nazwisko autora Niniejszy program jest wolnym oprogramowaniem; możesz go rozprowadzać dalej i/lub modyfikować na warunkach Powszechnej Licencji Publicznej GNU, wydanej przez Fundację Wolnego Oprogramowania - według wersji 2-giej tej Licencji lub którejś z późniejszych wersji. Niniejszy program rozpowszechniany jest z nadzieją, iż będzie on użyteczny - jednak BEZ JAKIEJKOLWIEK GWARANCJI, nawet domyślnej gwarancji PRZYDATNOŚCI HANDLOWEJ albo PRZYDATNOŚCI DO OKREŚLONYCH ZASTOSOWAŃ. W celu uzyskania bliższych informacji - Powszechna Licencja Publiczna GNU. Z pewnością wraz z niniejszym programem otrzymałeś też egzemplarz Powszechnej Licencji Publicznej GNU (GNU General Public License); jeśli nie - napisz do Free Software Foundation, Inc., 51 Franklin Street, Fifth Floor, Boston, MA 02110-1301 USA Podaj też informacje o sposobie kontaktowania się z tobą pocztą elektroniczną lub zwykłą. Jeśli dany program jest interaktywny, spraw, aby w momencie wchodzenia w tryb interaktywny wyświetlał on komunikat jak w poniższym przykładzie: Gnomovision wersja 69, Copyright C 19.. nazwisko Gnomovision wydawany jest ABSOLUTNIE BEZ ŻADNEJ GWARANCJI - w celu uzyskania dalszych szczegółów wpisz "show w". To jest wolne oprogramowanie i mile widziane jest dalsze rozpowszechnianie go przez ciebie na określonych warunkach - w celu uzyskania bliższych szczegółów wpisz "show c". Powyższe hipotetyczne polecenia "show w" i "show c" winny powodować wyświetlenie odpowiednich części Powszechnej Licencji Publicznej. Oczywiście możesz używać innych poleceń niż "show w" i "show c"; mogą to być nawet kliknięcia myszą lub pozycje menu - co tylko sobie uznasz za stosowne. Powinieneś też poprosić swego pracodawcę (jeśli pracujesz jako programista) czy też swoją szkołę (jeśli jesteś uczniem), o podpisanie, w razie potrzeby, "Rezygnacji z praw autorskich" do programu. Poniżej podajemy przykład (zmień nazwy/nazwiska): My, firma Jojodyne Sp. z o.o. niniejszym zrzekamy się i rezygnujemy z wszelkich interesów prawnych w zakresie praw autorskich do programu "Gnomovision" (który realizuje następujące funkcje...), napisanego przez p.Jana Kowalskiego. Podpis: /-/ Gniewosław Wielkoważny Gniewosław Wielkoważny, Prezes...itp Powszechna Licencja Publiczna nie zezwala na włączanie twego programu do programów prawnie zastrzeżonych. Jeśli twój program jest biblioteką podprogramów, możesz rozważyć, czy nie będzie korzystniej zezwolić na powiązanie prawnie zastrzeżonych aplikacji z biblioteką. Jeśli chciałbyś właśnie tego dokonać, zamiast niniejszej Licencji zastosuj Powszechną Licencję Publiczną GNU dla Bibliotek. [QueryBox] Okna zapytania W oknach dialogowych użyj kursorów lub naciśnij podświetloną literę aby wybrać opcję. Możesz też kliknąć myszą na odpowiednim przycisku. [How to use help] Jak korzystać z pomocy Do obsługi przeglądarki pomocy możesz użyć kursorów lub myszy. Naciśnij strzałkę w dół aby przejść do następnej pozycji lub przewinąć ekran w dół. Naciśnij strzałkę w górę aby przejść do poprzedniej pozycji lub przewinąć ekran w górę. Naciśnij strzałkę w prawo aby podążyć za zaznaczonym odnośnikiem. Naciśnij strzałkę w lewo aby powrócić do poprzedniego odwiedzonego węzła w historii. Jeśli twój terminal nie obsługuje klawiszy kursorów, możesz użyć spacji aby przewinąć do przodu i klawisza b aby przewinąć do tyłu. Użyj TAB aby przejść do następnej pozycji i ENTER aby odwiedzić zaznaczony odnośnik. Klawisz l wraca do poprzedniego odwiedzonego węzła w historii. Naciśnij ESC aby wyjść z przeglądarki pomocy. Lewy przycisk myszy uaktywnia odnośnik lub przewija ekran. Prawy wraca do poprzedniego węzła w historii. Pełna lista klawiszy przeglądarki pomocy: Podstawowe klawisze ruchuGeneral Movement Keys także działają. tab Następna pozycja. M-tab Poprzednia pozycja. dół Następna pozycja lub przewiń ekran w dół. góra Poprzednia pozycja lub przewiń w górę. prawo , enter Uaktywnia odnośnik. lewo , l Poprzedni węzeł w historii. F1 Pomoc dla przeglądarki pomocy. n Następny węzeł. p Poprzedni węzeł. c Przejście do Spisu treści. F10 , esc Wyjście z przeglądarki pomocy.  Local variables: fill-column: 58 end: